تحليل سطوح توسعه اقتصاد فضا و اثرات فضايي آن درسطح ناحيه پيراشهري سنندج

Analysis of the levels of development of the space economy and its spatial effects in the surrounding areas of Sanandaj

تحولات اقتصاد فضا و اثرات فضايي آن در عرصه­ هاي روستايي واقع در پيرامون شهر­ها بيشتر ماهيت ساختاري يا فضايي دارند. اين تحولات در نظام ­هاي سرمايه­ داري نامولد متكي بر درآمدهاي نفتي متاثر از برنامه ­ها، سياست گذار­ها در ساختار اقتصاد سياسي كشور و همچنين ويژگي­هاي خاص نواحي مختلف جغرافيايي است و در نهايت منجر به شكل گيري چشم اندازهاي مختلف جغرافيايي مي­ گردد. اين چشم اندازها، نه تنها بيانگر سطوح متفاوت در توسعه اقتصاد فضا در سطح نواحي جغرافيايي هستند، بلكه بيانگر عرصه كنش، بازيگران اصلي تحولات اقتصاد فضا جهت دستيابي به اهداف انباشت سرمايه است. مطالعه موردي در اين پژوهش، روستاهاي ناحيه پيراشهري سنندج است. اين روستاها به جهت پيوستگي مكاني – فضايي با شهر سنندج، با چالش­ها و مسائلي رو برو هستند كه در ديگر روستاها ناحيه به چنين شدتي وجود ندارد. در اين راستا، پژوهش حاضر بر اساس روش توصيفي – تحليلي و با تاكيد بر جنبه كاربردي بودن؛ بر آن است، تا با كاربرد روش­هاي تحليل تصميم گيري چند معياره (فازي – تاپسيس) FTOPSIS، مصاحبه نيمه ساختارمند و تدوين پرسشنامه محقق ساخته و بهره­ گيري از آمار و اطلاعات مستخرج از مركز آمار ايران و بخشداري سنندج؛ سطوح توسعه اقتصاد فضا و اثرات فضايي آن را در سطح ناحيه پيراشهري سنندج مورد بررسي قرار دهد. جامعه آماري اين پژوهش شوراها و دهيارهاي 24 روستاي ناحيه پيراشهر هستند كه به شيوه تمام شماري شامل 96 نفر انتخاب شدند. نتايج پژوهش نشان داد كه سطوح توسعه اقتصاد فضا در سطح ناحيه مورد بررسي از يك الگوي نامتوازني پيروي مي­ كند، به گونه­ اي كه برخي روستاها، باباريز، آرندان، آساوله و دوشان بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده ­اند و همچنين تحليل اثرات فضايي تحولات اقتصاد فضا در سطح ناحيه مورد بررسي بيانگر، رشد و گسترش ساخت و ساز، تخريب مناظر طبيعي و افزايش قيمت زمين، كاهش سطح زير كشت محصولات كشاورزي و گسترش زيرساخت­ها و ساخت و ساز غيرمجاز است.

This is a case study on the villages around Sanandaj. Due to the spatial and space continuity to Sanandaj, these villages face challenges and issues that are not so severe in other villages around. The present study is a descriptive-analytic survey with an emphasis on its applicability aspect. It tries to investigate the levels of development of the space economy and its spatial effects in surrounding areas of Sanandaj by using multi-criteria decision-making (Fuzzy-Topsis) FTOPSIS, semi-structured interview and researcher-made questionnaire as well as the information taken from Iran and Sanandaj statistics centers. The statistical population of this study is the council members and village authorities of 24 villages in the surrounding areas of Sanandaj which were selected by the whole number method and the total number chosen was 96 people. The results of the study showed that the levels of development of the space economy in the studied area follow an unbalanced pattern, such that some villages, Bábariz, Arndan, Asawlle and Dushan have the highest scores. Also, the analysis of the spatial effects of changes in the economy of space at the level of the studied area indicates the growth and increase of construction, the destruction of natural landscapes and the increase in land prices, the reduction of agricultural crops and the growth and increase of illegal infrastructures and construction .