بررسي تغييرات زماني و مكاني مقدار پوشش ابر در ايران

Investigation of Spatial and Temporal Variations of Cloud Cover in Iran

مطالعه تغييرات زماني و مكاني پارامترهاي آب و هوايي يكي از مهمترين مسائل حال حاضر در تحقيقات اقليمي دنيا به شمار مي آيد. مطالعه تغييرات پوشش ابر به عنوان يكي از مهمترين پارامترهاي آب و هوايي از اين نظر حائز اهميت مي باشد كه ابرها در راس چرخه آب و هوايي قرار دارند و تغييرات آنها منجر به ايجاد تغيير در توزيع زماني و مكاني بسياري از پارامترهاي ديگر خواهد شد. در اين تحقيق با استفاده از اطلاعات مقدار پوشش ابر ماهانه 90 ايستگاه همديد در ساعات 03، 09 و 15 گرينويچ، براي يك دوره 22 ساله (1986 تا 2007) تغييرات مكاني پوشش ابر در كشور با استفاده از روش تحليل خوشه اي بر روي داده ها ي حاصل از ياخته هاي 18×18 كيلومتر انجام گرديد. همچنين تغييرات زماني و نقطه تغيير موجود در سري هاي زماني مقدار پوشش ابر نيز با استفاده از روش من- كندال و آزمون پتيت مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه روش خوشه بندي به خوبي قادر به طبقه بندي مقدار پوشش ابر در كشور است. اين روش پنچ منطقه مجزا براي مقدار پوشش ابر ساليانه كشور شامل منطقه سواحل جنوبي درياي خزر، منطقه آذربايجان و البرز، منطقه زاگرس غربي و دامنه هاي جنوبي البرز، منطقه جنوب غربي و شمال كوير مركزي و منطقه جنوبي و مركزي ارائه نمود. اين پهنه ها با يافته هاي گذشته محققان در مورد الگوهاي سينوپتيكي توده هاي ورودي هوا و مسير چرخندهاي ورودي به كشور همخواني خوبي دارد. نتيجه تحليل هاي زماني نيز نشان داد كه روند تغييرات مقدار پوشش ابر در اغلب ايستگاه هاي مناطق سه، چهار و پنچ (نيمه شمالي كشور) از نظر آماري معني دار مي باشد. اين روند در تمامي ايستگاه هايي كه داراي روند تغييرات معني دار مي باشند، منفي و يا به عبارت ديگر كاهشي مي باشد. نتايج همچنين نشان داد كه سال تغيير ناگهاني در سري هاي مقادير پوشش ابر در اغلب اين ايستگاه ها در دهه 1990 اتفاق افتاده است.

The study of spatial and temporal Changes in climate parameters، is one the most important issues in the world''s climate research. Study of changes in cloud cover as one of the most important climate parameters is important، because clouds are in top of hydrologic cycle and changes in them make changes in spatial and temporal variations in other climate parameters. In this study، the spatial variations in cloud cover in country by using monthly data of 90 synoptic stations (in 03، 09، 15 Greenwich)، and cluster analysis on 18*18 kilometers cell size were done. Also the temporal variations and change-point in cloud cover time series was evaluated by using Mann- Kendall and Petitt'' tests. The results showed that the clustering method can classify the amount of cloud cover in the country. This method showed five separate area for the annual amount of cloud cover including South Coast region of the Caspian Sea، Azerbaijan and Alborz regions، western Zagros and South slopes of Alborz، south-western and northern Central Desert region and south and central were presented. These areas have a good consistence with old finding about the synoptic patterns of air masses and cyclones traces in Iran. The results of temporal analysis also showed that the trend in the amount of cloud cover in most stations of areas 3، 4 and 5 (northern half of the country) is statistically significant. These significant trends are negative for all station، in other words the amount cloud is reduced. The results also showed that the sudden change in the series of cloud cover values in most of these stations occurred in 1990s.