چرايي استقرار و استمرار سكونت ايل قاجار در كرانه هاي رود گرگان (907-1209ق / 1502-1794م)

(The Reason for the Establishment and Continuation of Qajar Settlement in the Gorgan River Banks (907-1209 / 1502-1794 AD

طوايف قاجار تا زمان پايه گذاري پادشاهي (1209ق/1794م) براي چندين قرن در رويدادهاي ايران تاثيرگذار بوده اند. هدف اين نوشتار شناسايي دلايل استمرار سكونت ايل قاجار در استرآباد است كه با روش «توصيفي – تحليلي» انجام مي گيرد. مسئله اصلي در اين تحقيق: چرايي استقرار و استمرار سكونت ايل قاجار در استرآباد است و مدعاي نويسنده اين كه برخلاف نظر برخي از نويسندگان، كوچ اجباري عامل اصلي سكونت ايل قاجار در اين منطقه نبوده و برخلاف اقوام كوچانيده شده اي مانند گرجي ها، لزگي ها، كردها و لرها، شيوه برقراري مناسبات با اقوام مجاور، نقشي اساس در ماندگاري آنان در كرانه هاي رود گرگان داشته است. چنين فرض مي شود كه كوچانيدن قاجارها در زمان صفوي تنها عامل استمرار حضور اين ايل نبوده و نتايج بررسي ها نشان مي دهد كه هوشمندي سران قاجار در تبديل تهديد تركمن ها به فرصت و نحوه ارتباط شان با همسايگان، عامل مهمي در استمرار حضور آنان در منطقه استرآباد بوده و ويژگي هاي زيست محيطي نيز امكان طراحي راهبرد سياسي اين ايل را در رسيدن به قدرت فراهم كرده است.

Qajar tribes until the foundation of the monarchy (1209 AH / 1502-1794 AH) have been influential for several conturies in Iranian events. The purpose of this paper is to identify the reasons for the continuation of Qajar residen ce in Estarabar, which is carriedout using a descriptine – analytical approach and a library method. The mainissue of the research is the reason for the establishment and continuation of Qajar residence in Estarabar. According to the author, contarary to the view of some contemporary scholar who consider forced displacement caused by Qajar settlement in this region, the way of establishing Qajar relations with neighboring tribes plays an essential role in their survival on the banks of the Gorgan River. It is assumed that the forced tranfar in safavid period was not the only factor in the continuation of Qajar’s presence, and the results of the surveys show that the intelligence of the Qajar lesders in turning the Turkmen threat to the opportunity and the way of their relationship with their neighbors was an important favtor in their continued presence in the Estarabad region. Unlike the tribes, migrated by force such as the Georgians the Lezgis, the Afghans, the kurds and the Lords, they became frienda with the Turkmen, and environmental features have also made it possible to plan the political strategy of this tribe to get into power.