بررسي واكنش مناطق سه گانه نفت خيز مذهبي، مذهبي و ايلي عشايري به اختيارات فوق العاده دكتر مصدق در سال 1331ش/ 1950م

(Oil nationalized movement, religious cities, oilfield and tribal areas about Dr. Mossadeq extra ordinary latitude (1950

سال هاي 1329-1332ش/1950-1953م با محوريت نفت، دوره مهمي از تاريخ معاصر ايران است. در جريان نهضت ملي شدن صنعت نفت هر گروه و قشري از نقاط مختلف ايران، نسبت به آن واكنش نشان دادند. تحقيقاتي كه به اين دوران مي پردازند، تحولات تهران را به عنوان پايتخت بررسي كرده و به تحليل عملكرد نيروهاي سياسي فعال در اين شهر پرداخته اند. در نتيجه، تحولات ديگر مناطق ايران مورد بي توجهي قرار گرفته به طوري كه بررسي و تحليل نيروهاي سياسي آن مغفول و يا ناقص مانده است. به دليل گستردگي رويدادها و واكنش هايي كه منتهي به ملي شدن صنعت نفت گرديد، اين مقاله سعي دارد به طور موردي به واكنش مناطقي بپردازد كه در سه بخش نفت خيز، عشايري و مذهبي ايران قرار مي گيرند و اقشار اجتماعي كارگران، عشاير و روحانيون را شامل مي شوند. سوال مقاله اين است كه واكنش مردم اين سه منطقه و برداشت آنها از سياست ها و تصميمات دكترمصدق در زمينه اختيارات فوق العاده چگونه بوده است؟ مقاله حاضر براساس روش توصيفي تحليلي رويكرد اجتماعي در توصيف و تبيين اختيارات مصدق را مورد توجه قرار داده است.

In 1950-1953, oil was an important subject in political events in Iran contemporary history. Debate of 1933 contract, government’s locality in relation to it appointment of Mossadeq as prime minister and other events of his government added to importance of this historical period of Iran past. National movement’s motives and goals were emphasis on “national sovereignty” and “independence”. Reaction of oil nationalization of Iran in all of Iran’s cities presents political-social Parties and organizations' activities as basic centers of them. In fact, religious cities, oilfield and tribal areas. These regions played in oil nationalization of Iran. This paper based on compiled documents, represents action and reaction of people of different cities as centers of activities of branches of Parties or spontaneous struggles. in this article, it’s been studied Parties' role and activities of them in cities of Iran, the Press, both local and formal newspapers, telegrams, announcements and declarations that issued by clergy and people duties. In this essay it will be concluded that in spite of regional, local and social differences in all of Iran.