تاثير كاروان هاي زيارتي و دفن مردگان در عتبات عاليات بر مناسبات ايران و عثماني(1264-1343ق)

The Influence of Pilgrimage Caravans and Burial of the Dead in the Holy Shrines on the Relations between Iran and the Ottoman Empire (1343-1264 BC)

انتظار مي رفت پس از انعقاد عهدنامه ارزروم دوم در 1263ه‍.ق/ 1847م ميان ايران و عثماني، اختلاف مرزي و نيز منازعه بر سر تسلط بر عتبات، فروكش كند. اما رفت و آمد كاروان هاي زيارتي ايراني كه گاه جنازه هايي براي دفن در عتبات همراه داشتند، مشكلات تازه اي پيش روي دو دولت ايجاد كرد. ماموران مرزي عثماني از ورود اجساد به عتبات به بهانه ترس از شيوع بيماري هايي چون وبا، حصبه و طاعون جلوگيري و مسافران را در خانقين قرنطينه مي كردند. رفتار ناپسند اين ماموران با زائران ايراني، موجب بروز مشكلاتي در مناسبات دو كشور شده بود. در اين مقاله با روش تاريخي تحليلي، مشكلات سياسي و اجتماعي و اقتصادي برآمده از حمل اجساد به عتبات عاليات، در مناسبات دو كشور، بررسي شده است. آغاز دوره جديدي از درگيري هاي شيعي ـ سني، تحيمل هزينه هاي اضافي بر زائران به سبب قرنطينه و تعرفه هاي گمركي و افزايش جمعيت و نفوذ شيعيان در عراق به بهانه همراهي با اجساد، بخشي از پيامدهاي، منازعه جديد بود.

With Second Erzurum Treaty (1263 AH / 1847 AD) between Iran and the Ottoman Empire, it was thought that the disagreement between the government of Iran and Ottoman on border issues and also the problem of pilgrimage to the Holy Shrines would be resolved. But the traffic of Iranian pilgrimage caravans to the Holy Shrines, which sometimes carried the dead bodies, made new problems in the relations between Iran and the Ottoman Empire. Ottoman officials at borders prevented the dead bodies and kept the passengers into quarantine in Khanaqain, because of their fear of spreading diseases such as cholera, typhoid, plague, etc. Using the analytical- historical method, this article deals with political, economic and social problems of carrying the dead bodies to the Holy Shrines in relations of two countries.