حرفه عصّاري در جهان سنتي اسلام از منظر تاريخ اجتماعي

The Profession of Degreasing (ʿaṣṣārī) in the Traditional Muslim World: A Social History Approach

حرفه عصاري/ معصره از مشاغل مهم و پربسامد در مناطق مختلف جهان اسلام بود كه روغن گيري از دانه هاي روغني براي مصارف غذايي، صنعتي، سوخت و دارو، از اصلي ترين كاركردهاي آن به شمار مي رفت. در اين مقاله با بررسي طيف وسيعي از منابع تاريخي، ادبي و اجتماعي، الگوي شغل عصاري در ساختار و بافتار جهان سنتي اسلامي، در بستر تاريخي با رهيافت توصيف غليظ (توصيف پرجزئيات) بازجسته و استخراج شده است. استخراج الگوي عمومي شغل عصاري با پژوهش ابعاد پديداري آن از جمله كاركردهاي متنوع، ابزارها و ادوات كار، فضاي حرفه اي (دكان عصاري)، اخلاق حرفه اي، نظارت و احتساب عصاران و درآمدهاي اصلي و فرعي و پايگاه شغلي و جايگاه اجتماعي آنها صورت گرفته است. عصاران به سبب تنوع وسيع در توليدات و نياز گروههاي مختلف جامعه به محصولات شان، جزو اصناف پردرآمد بوده اند و اعضاي اين صنف را در جهان اسلام اغلب گروه هاي ثروتمند تشكيل مي داده اند.

The profession of degreasing used to be an important and regular profession in the various parts of the Muslim world. Degreasing was most importantly used in the following areas: food، industry، as flammable substance and for medical purposes. Examining a wide range of historical، literary and social sources، the paper draws the scheme of degreasing profession in the structure and context of the world of Islam. The method employed for this purpose is ‘thick description’. This task is undertaken by depicting the general scheme of the profession and investigating the phenomenal aspect of the profession، like its various functions، the instruments of the task، the workplace، professional ethics، monitoring and payment of the professional، his main and subsidiary income، professional base and social status. Due to the tremendous variety of production and the demands of various groups of society for their production، the profession was high-paying and practitioner of this guild was considered to be affluent in the Muslim world.