مغربيان و تجارت خارجي مصر در روزگار سلطه آل عثمان (1213-923 ه‍/1798-1517 م)

(The Maghrebians and Foreign Trade of Egypt during the Reign of Ottoman Dynasty (923-1213 A.H/ 1517-1798 A.D

سرزمين مصر به سبب موقعيت جغرافيايي استراتژيك، همواره نقش تاثيرگذاري در اقتصاد دنياي پيشامدرن داشته است. در دوره اسلامي مصر علاوه بر اين كه مسير عبور كاروان هاي تجاري بود، گذرگاه اصلي كاروان هاي حج از مناطق شمال آفريقا نيز به شمار مي رفت. فتح قاهره توسط سلطان سليم اول در 923 ه‍/ 1517 م به رغم برخي آسيب ها بر پيكر اقتصاد مصر، فرصت هاي جديدي به ويژه در حوزه تجارت خارجي، فراروي مصر نهاد. پيشران و محرك اقتصاد تجاري در مصر علاوه بر تاجران مصري و شامي، خاندان هاي مغربي بودند كه از مناطق بيرون از مصر نظير الجزائر، تونس، طرابلس، اندلس و مراكش به مصر مهاجرت كرده بودند. اين خاندان ها با حضور در عرصه هاي مختلف تجاري و اقتصادي، نقش گسترده اي در رونق اقتصادي و تجاري مصرِ عثماني داشتند. در جستار حاضر ضمن معرفي مهم ترين خاندان هاي بازرگان مغربي و موقعيت آن ها، به وصف و تبيين نقش تجاري اين خاندان ها و چگونگي تاثيرگذاري آن ها بر اقتصاد مصر در روزگار تسلط آل عثمان پرداخته شده است.

Egypt has always had an effective role on the economy of the pre-modern world due to its strategic geographical location. In the Islamic period، in addition to the passage of commercial caravans from this land as one of the main trade routes، the passage of Hajj caravans of North Africa also added to its economic importance. Conquering Cairo by Sultan Selim I in the year of 923 A.H/1517 A.D، mainly due to economic incentives، despite some damages to the Egypt’s economy، provided in with new opportunities، especially in the field of foreign trade. The propulsion and stimulus of the commercial economy in Egypt، in addition to Egyptian and Syrian merchants، were Maghrebian families immigrated to Egypt from areas such as Algeria، Tunisia، Tripoli، Andalusia and Morocco. These families have played a major role in the economic and commercial prosperity of Egypt in Ottoman period through various commercial and economic activities. In the present research، introducing the most important Maghrebian commercial families and their sucsess، the commercial role of these families and their effects on the economy of Ottoman Egypt have been described and explained.