كليدواژه :
آسيب شناسي لرزه اي , پهنه بندي , بافت شهري , مدلIHWP , شهرك وليعصر تبريز
چكيده فارسي :
ميان بافت شهري با لرزه خيزي و آسيب شناسي لرزهاي، پيوندهاي تنگاتنگي وجود دارد. بافت، نه تنها به واسطه خصوصيات كالبدي، بلكه از طريق مولفه‌هاي غيركالبدي (كاركردي)، در كنشي مكان مند، از قابليت لرزه خيزي زمين متأثر شده و بر آن تأثير مي‌گذارد. اين مقاله مي‌كوشد، با روش توصيفي تحليلي و استفاده از داده‌هاي اسنادي و هشت شاخص (فاصله از گسل،كيفيت بنا، تراكم ساختماني، تراكم جمعيت، درجه محصوريت، كاربري زمين، سطح سرويس ترافيك و فاصله از مراكز درماني) كه در مدل تحليل سلسله مراتبي معكوس (IHWP) تحليل شده اند، سطوح و پهنه‌هاي آسيب‌پذيري لرزهاي را در بافت شهرك وليعصر تبريز شناسايي نمايد. يافته‌ها نشان مي‌دهد 54 درصد بافت شهرك در پهنه آسيب‌پذيري لرزهاي قرار دارد. تراكم ساختماني بالا، كمبود فضاي سبز و باز، درجه محصوريت بالا و وجود كاربري تجاري، مشخصه‌هاي اصلي بافت، در پهنه آسيب‌پذير و ريزپهنه‌هاي آن است. الگوي توزيع بافت و پهنه هاي آسيب پذير، با موقعيت شريان هاي اصلي (مخابرات، وليعصر، شريعتي، اوحدي، معلم، فروغي، تختي، پروين اعتصامي، عارف، زند و جوانمهر)، به ويژه معابر فرعي (8-10متري) منتهي به اين شريان ها و كاربري غالب تجاري در بخش مركزي (فلكه بزرگ و فلكه بازار) منطبق است. الگوي فضايي پهنه‌بندي لرزهاي، جهتي شرقي غربي و مركز پيرامون دارد. اين الگو ضمن شكل دادن به جهت و شدت تغييرات آسيب پذيري، الگوي كلان آسيب شناسي و پهنه‌بندي لرزهاي شهرك را در دو بخش به وجود آورده است. نيمه شرقي، پهنه‌اي است با ضريب خطر و آسيب‌پذيري پايين كه پايدارترين بافت‌هاي شهرك را در خود دارد. اما، نيمه غربي بيانگر ناپايداري لرزهاي و آسيب‌پذيري زياد و خيلي زياد است. بخش مركزي شهرك،كانون فضايي شدت لرزهاي اين پهنه‌ها است.
چكيده لاتين :
There is a close link between the urban fabric, seismicity and seismic pathology. Urban fabric has been affected, due not only to the physical characteristics, but also through non-physical components (functional), and effects on it. This paper attempts to identify zones and levels of seismic vulnerability zones in urban fabric of ValiasrTown, Tabriz, using descriptive data and documents method. Eight indicators (distance to fault, the quality of buildings, building density, population density, building height-to-width ratio, type of land use, level of traffic service, distance from medical centers) which have been analyzes through irreversible analysis (IHWP). Results show that 54% of the town has been located in the zone of seismic vulnerability. High building density, deficiency of green and open space, high amount of building height-to-width ratio and commercial land uses are the main characteristics of urban fabric in the vulnerable zone. Model of urban fabric distribution and vulnerable zones matches with the location of main arteries (Mokhaberat, Valiasr, Shariati, Ohadi, Moalem, Foroghi, Takhti, Parvin Etesami, Aref, Zand and Javanmehr) especially sub-passages (8-10 meters) leading to these arteries and commercial land uses in the central part (Bozorg and Bazar squares). Spatial model of seismic zone has the east-west direction and center-round. This model has shaped the direction and intensity of changes in vulnerability and has created macro pattern of pathology and seismic zoning of town in two parts: The eastern half is a zone with low risk factors and vulnerability that has the most sustainable urban fabric of town. However, western half represents high and very high seismic instability and vulnerability. The central part of the town is the spatial center of seismic intensity of these areas.
