عوامل موثر در پيشرفت اجتماعي، فرهنگي و علمي شيعيان ري در دوره آل بويه

ري در دوره اسلامي، برخلاف شهر همسايه اش؛ قم، از تنوع فكري و مذهبي برخوردار بوده و شيعيان (امامي، زيدي، اسماعيلي) و حنفيان، با گرايش هاي مختلف فكري چون معتزلي، اشعري، كلابي، جهمي و... در اين شهر توانستند در عرصه هاي مختلف، به پيشرفت قابل توجهي دست پيدا كنند. به دنبال اين تحولاتي كه در ري پديد آمد، شهر، كانون توجه و مقصد مهاجرت دانشمنداني نظير ابوريحان بيروني، قاضي عبدالجبار معتزلي و شخصيت هايي از خاندان بابويه شد، كه از امكانات علمي و فرهنگي كه در اين شهر پديد آمده بود، بهره بسيار بردند. مسئله اصلي مقاله، اين است كه چه عواملي اين رشد و پيشرفت را براي شيعيان در عرصه هاي مختلف به ارمغان آورد. با بررسي منابع، اين نتيجه حاصل شد، كه از يك سو، رويكرد مسالمت آميز شيعيان در تعاملات اجتماعي با ديگر مذاهب و فرقه هاي ساكن ري، اين امكان را به آنها داد كه فرصت ظهور و فعاليت داشته باشند؛ و از ديگر سو نيز نقش حكومت آل بويه و حمايت هاي اين دولت از شيعيان، عامل مهم ديگري در اين پيشرفت بود.