فرهنگِ چاپ و سره خواهي نويسيِ فارسي: غالب دهلوي و «يكرنگيِ زبان»

Print Culture and Refinement of Writing Persian: Ghalib Dehlavi and Uniformity of Language

پژوهش درباره ي فرهنگ چاپ، بخشي از زيرمجموعه ي تاريخ فرهنگي را تشكيل مي دهد كه مشخصاً به فرآيند چرخش فرهنگي متاثر از نشر مي پردازد. در اين زمينه، دگرگوني هاي زيربنايي براي بازتوليد متون اتفاق مي افتد كه ابعاد وسيعي را در حوزه فرهنگي بازآفريني مي كند. تغيرات فرهنگي ناشي از چاپ، به منزله ي ابراز انديشه، در دنياي مدرن، به برآيندِ آگاهي جديدي از بافتار اجتماعيِ حاصل از كنشِ خواندن منجر مي شود. فرهنگ چاپ فارسي، به منزله ي بخشي از تاريخ چاپ در هند، كمتر مورد توجه تاريخ نگاران به خصوص در موضوعات مربوط به تاريخ اجتماعي ـ فرهنگيِ فارسي قرار گرفته است. اين مقاله، سعي دارد بخشي از تلاش هاي هنديانِ پارسي نويس را پيرامون سره خواهي نويسيِ فارسي نشان دهد. مقاله بر اساس محوريت «فرهنگِ چاپ»، در شكل دهي مبحث سره خواهي نويسي فارسي در نوشتارهاي تاريخي و فرهنگ نامه ها در ميانه ي سده ي نوزدهمِ هند، حول تفكرات «پارسي نگاري» ميرزا غالب دهلوي، شكل يافته است. به اين معني كه چاپ، رابطه ي نزديكي با ريخت سازيِ هويتِ فرهنگي آن زمانه پيدا كرد و شكل جديدي از شبكه رسانشيِ بين مولف، ناشر و خوانندگان را آفريد. لازم به ذكر است تحليل ادبي از مباحث مطرح شده دراين مقاله نمي گنجد.

Print culture, as part of history of printing in India, has been unnoticed by the historians especially on the subjects related to the socio-cultural history of Persian Language. The aim of this article is to reflect parts of Persian writers' endeavors in India for refinement of writing Persian. The article is based on Print Culture and its influence in forming the issue of refinement of writing Persian in historical texts and lexicons in India during the half of the Nineteenth century, while focusing on the Persian Writing idea of Mirza Ghalib Dehlavi. Printing had close relation with the hylomorphism of cultural identity of that era and created a new form of conductive system between writer, publisher and reader.It has to be mentioned that literary analysis of aforementioned issues is not included in this article.