امكان فقري

در مساله مناط نياز به علت تا قبل از صدرالمتالهين شيرازي دو نظر وجود دارد نظر متكلمين و نظر حكما بنابر نظر اول حدوث زماني و بنابر نظر دوم همان لااقتضائيت نسبت به وجود و عدم يا تساوي نسبت با وجود و عدم كه از آن به امكان تعبير مي شود مناط نياز به علت است حكما اصل عليت را نيز با استناد به همين امكان اثبات مي كنند مي گويند چون هر ماهيتي نسبتش با وجود و عدم مساوي است در خروج از حد استوا و تلبس به وجود محتاج مرجح است كه همان علت باشد اما از نظر صدر الدين شيرازي بنابر اصالت وجود و اعتباريت ماهيت مناط نياز به علت در وجود ممكنات است نه در ماهيتشان و اين مناط عبارت است از تعلقي بودن وجود آنها وي از اين امر به امكان فقري تعبير مي كند صدرالمتالهين البته در بسياري از كتب خويش در مساله مورد بحث از باب مماشات با قوم از نظريه امكان ماهوي در باربر حدوث زماني دفاع مي نمايد اما راي اختصاصي او بنابر تصريح خودش در مواضعي ديگر از كتبش همان امكان فقري است كه در مقاله بدان اشاره شده است.