بازشناسي فرش مشهد در عصر قاجار، نمونه موردي: قالي محرابي پرده‌اي دو رو (محرابي - افشان شاه عباسي قنديل‌دار موزه‌ي فرش آستان قدس رضوي)

Recognition of Mashhad Carpet during Qajar Era, Case Study: Two-Sided Altar Carpet (Mehrabi- Afshan Shah Abbasi with Chandelier in Astan Qods Carpet Museum)

در طي حكومت قاجاريان (1343ـ1210 ق/1925 ـ1796) بر ايران، برخي از هنرها از جمله فرش به دلايل متعددي همچون نبود رقيب خارجي و برپايي چند نمايشگاه از فرش‌هاي ايراني در كشورهاي غربي، اوجي دوباره مي‌يابد. بازرگانان و تجار ايراني به‌خصوص تبريزي‌ها با توجه به شناختي كه از سليقه‌ي مردمان مغرب زمين پيدا مي‌كنند، در اكثر نقاط ايران از جمله مشهد، كارگاه‌هاي بافت فرش تأسيس كرده بودند. شايان ذكر است علاوه بر منابع موجود در اين زمينه، برخي از بافته‌هاي موزه‌ي فرش آستان قدس رضوي، كمك فراواني به شناخت بهتر شيوه‌ي بافت فرش در مشهد مي‌نمايند. مهم‌ترين پرسش‌هاي پژوهش اين است كه هنرـ صنعت فرش از چه زماني در مشهد رونقي دوباره يافته است؟ و با توجه به آثار موجود در گنجينه‌ي فرش رضوي، فرش‌هاي مشهد عصر قاجار چه ويژگي‌هاي داشته‌اند؟ هدف اين پژوهش، شناخت بهتر فرش‌بافي مشهد در عصر قاجار است. در اين پژوهش، خصوصيات بافت، طراحي و رنگ‌بندي فرش مشهد مورد بررسي قرار خواهد گرفت.

During Qajar rule in Iran and due to the lack of foreign competitor and holding exhibitions in western countries, some arts such as carpet weaving were flourished. Iranian especially Tabrizi merchants had established carpet weaving workshops in most part of Iran such as Mashhad, it had to be mentioned that in addition to available sources, some carpets in Astan Qods Carpet Museum are very useful for better understanding of the methods of Mashhad carpet weaving. The most important questions are that when had the art-industry of carpet weaving flourish in Mashhad? and according to available carpets in Astan Qods Carpet Museum what are the characteristics of Mashhad carpets during Qajar era? The aim of this research is the better identification of Mashhad carpet in Qajar era. Characteristics of weave, design and color arrangement will study in this research.