پديد آورندگان :
حبيبي، كيومرث دانشگاه علم و صنعت ايران - دانشكده معماري و شهرسازي , عزتيف محمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد مرند، تبريز - معاون شهرسازي و معماري شهرداري , ترابي، كمال دانشگاه علم و صنعت ايران , عزت پناه، بختيار دانشگاه آزاد اسلامي واحد مرند
كليدواژه :
آسيب‌پذيري , زلزله , تبريز , MIHWP , GIS
چكيده فارسي :
با توجه به تراكم بالاي جمعيتي و ساختماني، سازه‌هاي كم‌دوام، عرض كم معابر و درجه محصوريت بالا در شهرها، انجام مطالعات و برنامه‌ريزي‌هاي دقيق در راستاي به حداقل رساندن آسيب‌هاي ناشي از اين رويداد طبيعي ضروري است. براي اين منظور يكي از مهم‌ترين اقدامات ميتواند شناسايي عوامل مؤثر در كاهش آسيب‌پذيري شهرها در برابر زلزله باشد. شناخت و بررسي آسيب‌پذيري شهرها به ويژه محدوده‌هايي كه به صورت اسكان غيررسمي و بافت فرسوده مي باشد، اهميت زيادي دارد. ميتوان با مشخص كردن پهنه‌هاي آسيب‌پذير در برابر زلزله و با آگاهي از خسارت‌هاي ناشي از آن‌ها، شهرها را به گونه‌اي طراحي و برنامه‌ريزي كرد كه به هنگام وقوع زلزله كمترين آسيب به آن‌ها وارد شود. دراين پژوهش شاخص‌هاي كاربري زمين، عرض خيابان، تعداد طبقات، درجه محصوريت، تراكم جمعيتي، دانه‌بندي قطعات، سطح اشغال، تراكم ساختماني، كيفيت ابنيه، نوع سازه، قدمت ابنيه، دسترسي به فضاهاي باز و دوري و نزديكي به گسل‌هاي اصلي انتخاب و با استفاده از مدل MIHWP و به كارگيري قابليت هاي نرم افزار Arc GIS در محاسبه، تجميع و روي هم‌گذاري داده‌ها و لايه نقشه‌هاي شاخص‌هاي منتخب، آسيب‌پذيري منطقه 10 شهر تبريز در مقابل زلزله مشخص شده است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه قطعاتي كه داراي خيابان‌هاي كم عرض، تعداد طبقات و درجه محصوريت بالا، مساحت كمتر، سطح اشغال، تراكم‌هاي ساختماني و جمعيتي بالا، كيفيت ابنيه پايين، نوع سازه كم‌دوام، قدمت ابنيه قديمي، فاصله زياد تا فضاي‌هاي باز و فاصله نزديكي به گسل‌هاي اصلي بوده اند، داراي امتياز آسيب‌پذيري بالايي بوده و در نتيجه آسيب‌پذير نشان داده شده‌اند. همچنين در محدوده منطقه، با حركت از سمت شمال غرب به طرف مركز و شمال شرق به ميزان آسيب‌پذيري شهر افزوده مي شود.
چكيده لاتين :
Considering high construction and population density, unstable structures, narrow streets, and high rate of inclusion in cities, it is necessary to plan and carry out researches to minimize vulnerabilities caused by natural events. To accomplish this, one of the important efforts can be identifying effective factors in reducing vulnerabilities of cities against earthquake. Recognizing and investigating the vulnerability of urban areas, particularly within the context of the old fabrics and informal settlements, is of great importance. By specifying vulnerable areas against earthquakes, with an awareness of the damage they may suffer, cities can be planned and designed in a way that the least damage during an earthquake is received. In this paper, by picking several indicators such as land use, street width, number of floors, rate of inclusion, population density, fabric segmentation, occupied space, floor-area ratio of buildings, built quality, structure type, building age, access to open spaces and distance to the main seismic belt and by employing the MIHWP model along with the capabilities of the Arc GIS software and by multiplying and overlaying the data layers of indexed indicators, the seismic vulnerability of the region 10 of Tabriz has been represented. The results conclude that the buildings with low width streets, high number of floors and high value of enclosure, less lot areas, high occupied space and building and population density, low built quality, unstable structures, old buildings, more distance to open space and proximity to major seismic belts, have been rated as high vulnerable areas. Within the region, moving from the North West to the center and North East, vulnerability considerably increases.
