تجزيه و تحليل دوره‌هاي بازگشت يخبندان و توزيع زماني آن‌ در مراغه

(Analyzing of Freezing Return Period and Temporal Distribution (Case Study: Maraghe

يخبندان يكي از پديده ­هاي آب و هوايي است كه تقريباً همه ساله در مناطقي از استان آذربايجان شرقي از جمله شهر مراغه اتفاق افتاده و باعث بروز خسارات فراواني در بخش­ هاي اقتصادي از جمله كشاورزي، فعاليت­ هاي صنعتي، حمل و نقل و خطرات جاده ­اي مي­ شود. اين پژوهش با هدف بررسي و تجزيه و تحليل دوره ­هاي بازگشت يخبندان و توزيع زماني آن در ايستگاه سينوپتيك مراغه در طي دوره آماري 48 ساله (1391-1343) براساس داده­ هاي حداقل دماي روزانه انجام گرفته است. در اين مطالعه با استفاده از روش­ هاي توزيع گامبل، لگ لجستيك سه پارامتري و لگ لجستيك به تجزيه و تحليل احتمال رخداد شاخص ­هاي يخبندان (تاريخ آغاز، تاريخ خاتمه، طول فصل يخبندان و طول فصل رشد) پـرداخته شده است. نتـايج حاصل از محاسبه دوره­ هاي بازگشت يـخبندان­ هاي پاييزه و بـهاره نشان مي ­دهند كه اولين يخبندان پاييزه در منطقه از 10 آبان ماه شروع مي­ شود و آخرين يخبندان بهاره 17 فروردين ماه به پايان مي­ رسد. هم­چنين تحليل روند يخبندان­ هاي آغاز و خاتمه نشان مي­دهند كه يخبندان ­هاي پاييزه روند صعودي دارند يعني تاريخ يخبندان­ هاي پاييزه به سمت جلو كشيده شده­ اند، و يخبندان­ هاي بهاره روندي نزولي نشان مي­ دهند يعني تاريخ يخبندان ­هاي بهاره به سمت عقب كشيده شده است بنابراين طول فصل سرما با توجه به گرمايش جهاني كوتاه ­تر شده است.

Freezing is one of the weather phenomena that almost happen in parts of the east Azerbaijan province such as Maragheh causing significant losses in agriculture, industrial activities, and transportation. The end of this research is studying of distribution and freezing return periods in Maragheh synoptic station during 48 year period (1343-1391) based on the minimum daily temperature. The methods of this study is Gumbel distribution method, three parameter log-logistic method and log-logistic method to analyzing probability of freezing parameters occurrence (starting date, ending date, length of the freezing season, length of the growing season).The Results of the computation of the spring and fall freezing return periods show that the first freezing in the fall starts on 10 Aban and the last freezing end on 17 Farvardin. Also analyzing of the beginning and end freezing trend shows that fall's freezing have an ascending trend , in other words, the dates of the occurring fall freezing goes ahead and spring's freezing have a descending trend. It means that, the dates of spring freezing go back. Therefore, length of the cold season according to the global warming becomes shorter.