تحليل همديدي ـ ترموديناميكي مكانيسم ابر در منطقه آذربايجان

Synoptic - thermodynamic analysis of cloud mechanism in Azerbaijan

به‌منظور بررسي ويژگي‌هاي همديدي ـ ترموديناميكي سازوكار ابر در منطقه آذربايجان در دوره آماري 2009-2000 با استفاده از دو شاخص بارش متوسط 15 ميلي‌متر و بارش فراگير، 13 روز شاخص انتخاب شد. براي بررسي نحوه تكوين سامانه‌هاي همديدي از ميدان فشار سطح دريا و ارتفاع ترازهاي 850 و 500 هكتوپاسكال استفاده‌ شد. از مقدار نم­ويژه 850 و 700 هكتوپاسكال براي بررسي فرايند تشكيل ابر و نحوه انتقال بخار آب به منطقه مورد مطالعه، استفاده شد. براي بررسي حركت‌هاي بالاسو كه سبب شكل‌گيري و افزايش رشد عمودي يا ضخامت ابرهاي همرفتي مي‌شود، از مؤلفه قائم سرعت باد در دستگاه مختصات فشاري در تراز 500 هكتوپاسكال استفاده شد. همچنين شرايط پايداري و ناپايداري جو نيز بر اساس نمودار اسكيوتي تبريز تحليل شد. نتايج همديدي نشان داد كه در نمونه‌هاي موردمطالعه، مكانيسم تشكيل سامانه‌هاي كم‌فشاري كه از منطقه عبور كرده‌اند، به عوامل مختلفي بستگي دارند. در اثر تعميق ناوه ارتفاع تراز مياني از عرض‌هاي جغرافيائي جنب قطبي به‌سوي جنوب درياي مديترانه، ناوه وارون فشاري درياي سرخ در راستاي نصف‌النهاري به‌سوي جنوب درياي مديترانه توسعه مي‌يابد. بخش شمالي اين ناوه با ناوه ارتفاع تراز مياني، يك سامانه كم‌فشار تشكيل مي‌دهند كه هواي سرد آن از عرض‌هاي مياني و رطوبت آن از عرض‌هاي جنوبي تأمين مي‌شود. اين سامانه كه با جبهه‌هاي جوي گرم و سرد همراه است، با حركت شرق سوي خود از روي آذربايجان عبور مي‌كند و عامل ايجاد بارش در منطقه مي‌شوند. نتايج ترموديناميكي نشان داد كه بين ضخامت ابر و شدت و مقدار بارش ارتباط مثبت غير‌خطي وجود دارد يعني بين مقدار و شدت بارش به‌غيراز ضخامت ابر، عوامل ديگري مؤثرند همچنين نتايج بررسي شاخص‌هاي ترموديناميكي نشان دادند كه صعود همرفتي در فصل‌هاي بهار و پاييز به­ همراه جبهه سرد و گرم باعث بارش‌هاي سنگيني در منطقه مي‌شوند.

To study the synoptic - thermodynamic characteristics of the cloud mechanism in Azerbaijan in 2009-2000 period using the average rainfall of 15 mm and inclusive precipitation, 13 days was chosen indicators. To evaluate the development of the synoptic systems, sea level pressure and high levels of 850 and 500 HP respectively. 850 and 700 hPa specific humidity of the review process of cloud formation and water vapor transmission to the regional case study was used. To review upward movement that causes the formation of convective clouds to grow vertically or thickness, the vertical component of wind velocity in the coordinate system pressure at the level of 500 HP, were used. The stable and unstable atmospheric conditions were analyzed based on the graph skeu-t Tabriz. Synoptic results showed that the samples case study, the formation mechanism of the regional systems that have passed careful, depend on many factors. As a result of the deepening trough in the middle level of the high latitudes near the poles towards the south of the Mediterranean, the Red Sea along the meridian pressure inverted trough extends towards the south of the Mediterranean Sea. The northern part of the trough to trough height of the middle level, a Low pressure systems form when cold air and moisture from the middle latitudes of the Southern latitudes. Warm weather and cold fronts associated with this system is that, by moving his hand from the East Azerbaijan passes are causing precipitation in the region. Thermodynamic results showed that the thickness of the cloud and precipitation intensity and positive relationship is nonlinear. That the amount and intensity of precipitation than the thickness of the cloud, other factors are involved. The results of thermodynamic parameters showed that the convective rise in spring and autumn with warm and cold fronts are causing heavy rainfall in the region.