پهنه‌بندي عرصه‌هاي مناسب براي استحصال رواناب با استفاده از AHP و GIS (مطالعه موردي: حوضه آبخيز سمبور چاي استان اردبيل)

(Zoning suitable sites for runoff harvesting with GIS and AHP (case study: Samborchay watershed, Ardabil Province

جمع­ آوري آب باران، با اهداف و انگيزه ­هاي گوناگوني صورت مي ­گيرد كه هدف اصلي آن، بهينه‌ سازي و مديريت بهره ­برداري از آب باران بر اساس نياز و مصرف مي‌باشد. حوضه آبخيز سمبور چاي با مساحت 74830 هكتار در مناطق خشك و نيمه­ خشك ايران در استان اردبيل واقع شده است. در اين تحقيق به منظور تعيين مناطق مستعد براي استحصال رواناب از سيستم اطلاعات جغرافيايي GIS استفاده شد. بدين منظور نقشه مناطق مستعد استحصال آب با به كارگيري مفهوم سطح منبع متغير بر اساس حجم آب قابل استحصال و از طريق مدل AHP تهيه شـد. پس از وزن­ دهي به پارامترهاي شدت بارش نيم ساعته با دوره بازگشت 10 سال، شدت بارش يك ساعته با دوره بازگشت 2 سال، بارش متوسط سالانه، NDVI، متوسط شيب، نفوذ پذيري خاك، سنگ‌ شناسي سطحي و دما و مشخص شدن تاثير آن­ها، عرصه‌هاي مناسب و نامناسب براي استحصال رواناب مشخص شد. نتايج نشان داد كه زيرحوضه‌هاي واقع در قسمت شمالي منطقه با دارا بودن مساحت بالادست بيش­تر و دبي پيك 7 تا 21 متر مكعب بر ثانيه، زمان تمركز بالاي 120 دقيقه، دماي متوسط بيش­تر از 13 درجه سانتي­گراد، شاخص NDVI منفي و ارتفاع رواناب سالانه 7 سانتي‌متر بيش­ترين پتانسيل توليد رواناب را دارند.

Determine appropriate areas for optimum use of the flood is one of the most important factors determining the success of watershed management plans that collected rainwater, with the intent varies. That the main objective is optimization and operational management of rain water based on demand and consumption. SamborChay watershed area with ​​74,830 hectares in the arid and semi-dry wines in Iran in Ardabil province is located. In order to determine suitable areas for harvesting runoff was used geographic information system GIS. For this purpose the use of concept maps suitable areas for water extraction based on the source level variable water volume obtained through AHP model was developed. After weighting to determine the parameters intensity rainfall in 30 minutes with 10 years return period, intensity rainfall in one hours with 2 years return period, average rainfall, NDVI, average slope, capacity infiltration, formation geology, and temperature their effect was assessment after appropriate and inappropriate areas were identified for harvesting runoff. The results indicate that sub basin at the northern of the area have a high potential for Production runoff with peak flow 7 to 21 (m3/s), concentration time 120 minutes, average temperature 13 C°, negative NDVI, high runoff 7 centimeters.