تحليل طيفي سري‌هاي زماني توفان‌هاي تندري شمال‌ غرب ايران

Spectral Analysis of Time Series of Thunderstorms in Northwest of Iran

بادهاي شديد تحت عنوان توفان نام گذاري شده­ اند كه به شكل­ هاي متفاوت و با سرعت زياد براي مدتي كوتاه مي ­وزند و معمولاً با هواي ناپايدار همراه هستند. اگر هواي پايدار رطوبت داشته باشد توفان تندري و اگر خشك باشد توفان گرد­ و­ خاك ايجاد مي­شود. هدف از اين مطالعه بررسي و تحليل نوسان­ هاي زماني توفان ­هاي تندري در شمال­ غرب ايران (استان ­هاي اردبيل، آذربايجان­ شرقي و آذربايجان­ غربي) با استفاده از تحليل طيفي (تحليل همسازه ­ها) مي­باشد. بدين منظور داده­ هاي روزانه 16 ايستگاه همديد (در قالب داده­ هاي هواي حاضر)، از سازمان هواشناسي كشور طي دوره آماري 1988-2009 استفاده شد. در ادامه كدهاي مربوط به توفان­ هاي تندري شامل كد 17، 29، 91 تا 99 استخراج گرديد. سپس به­ منظور بررسي و تحليل چرخه­ هاي توفان­ هاي تندري شمال غرب ايران از امكانات برنامه‌ نويسي در محيط نرم‌افزارMatlab و براي انجام عمليات ترسيمي از نرم‌افزار Surfer بهره گرفته شد. نتايج نشان داد كه فراواني چرخه‌هاي 2 ساله بيش­تر از بقيه حاكميت دارد؛ بنابراين از نظر فراواني تعداد چرخه‌هاي معني‌دار، 2 چرخه با فراواني 5 ايستگاه بيش­ترين نسبت را به­ خود اختصاص داده است. ايستگاه­ هاي ماكو و خوي و نواحي مركزي شامل ايستگاه ­هاي تبريز، مراغه، مهاباد و تكاب، چرخه‌هاي 6-2 ساله را به ­خود اختصاص داده­ اند و از حيث احتمال بيش­ترين احتمال وقوع در اين نواحي قرار گرفته است.

Strong winds have been named as the storms that blow in different shapes and too fast for a short time and are usually associated with unstable weather. If the unstable air have had humidity thunderstorms was happen other case was caused the dust storms. The purpose of this study was the analysis of temporal oscillations of Thunderstorms in the North West of Iran (Ardebil, East Azerbaijan and West Azerbaijan) using spectral analysis. For this purpose, a daily 16-synoptic data (in the form of current weather data) of the Meteorological organization during the period 1988-2009 were used. In the following codes of 17, 29, 91 until 99 related to thunderstorms were identified. In order to analyze the Thunderstorms cycles in North West of Iran were used possibilities of programming in the Matlab software and Surfer software was used for graphical operations. The results showed that the frequency of the 2-year cycles is more than any other state; Therefore, the frequency of significant cycles, 2 cycles of 5 stations with the highest proportion allocated. Maku and Khoy and central stations, including stations of Tabriz, Maragheh, Mahabad and being involved, 6. 2-year cycles, respectively, and in terms of risk is most likely to occur in these areas.