تحليل و ارزيابي سطوح توسعه يافتگي شهرستان هاي استان خراسان شمالي با استفاده از مدل TOPSIS

Analyzing and evaluating the development of cities in North Khorasan province using Topsis model

هر جامعه اي در راه توسعه تلاش مي كند، زيرا توسعه هدفي است كه اكثر مردم آن را ضروري مي دانند. فراهم نمودن زمينه برخورداري از خدمات مختلف اقتصادي، رفاهي و زير بنايي، تسهيلات اجتماعي، فرهنگي و بهداشتي از اساسي ترين شاخص هاي برنامه ريزي در هر واحد برنامه ريزي به ويژه شهرستانها است.هدف از مقاله حاضر تعيين درجه توسعه يافتگي شاخص هاي اقتصادي، آموزشي، درماني و زيربنايي شهرستانهاي استان خراسان شمالي بود. تحقيق از نوع تحقيقات كاربردي و روش انجام آن توصيفي و تحليلي بوده و روش جمع آوري اطلاعات به دو روش مطالعات كتابخانه اي و پژوهش ميداني صورت گرفت. به منظور رتبه بندي شهرستانهاي استان خراسان شمالي از لحاظ توسعه يافتگي شاخص هاي اقتصادي، آموزشي – فرهنگي، بهداشتي – درماني و زيربنايي، از مدل سطح بندي تاپسيس و نرم افزارهاي Excel و SPSS و براي ترسيم و تهيه نقشه ها از سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) استفاده شده است. نتايج پژوهش نشان داد كه در ميان شهرستانهاي استان خراسان شمالي در بخش شاخص اقتصادي اسفراين، توسعه يافته ترين شهرستان و مانه و سملقان در پايين ترين رتبه توسعه يافتگي قرار داشتند. در بخش شاخص آموزشي- فرهنگي شهرستان گرمه، توسعه يافته ترين و بجنورد توسعه نيافته ترين شهرستان بود. همچنين در بخش شاخص بهداشتي- درماني شهرستان بجنورد، توسعه يافته ترين و مانه و سملقان توسعه نيافته ترين و در نهايت در شاخص زيربنايي شهرستان شيروان توسعه يافته ترين و مانه و سملقان توسعه نيافته ترين شهرستان استان خراسان شمالي از نظر دسترسي به شاخصهاي زير بنايي مي باشد.

Every society tries to develop, since development is an end that most people find it necessary. Providing a background to make use of different economical welfare and fundamental services, some social, cultural and health facilities are among the most basis planning in each planning department especially among town. The current research aims at determining the development level of economical, education, medical and fundamental indicator of cities in North Khorasan province. This research is the applied type and method of research is descriptive analytical and data gathering method was done using two methods: Library and field study. In order to rank the cities in North Khorasan province. Based on development according to economical, educational, cultural, health – medical and fundamental criteria ,TOPSIS ranking model and Excel and SPSS software were used and geographical information system (GIS)was applied to design and draw the maps. The results of the study showed that according to the economic indicator, the most developed city was Esfarayen and the least developed cities were Mane & Samalghan among the cities in North Khorasan province. According to cultural – educational indicator the most developed city was Grame and the least developed one was Bojnourd. according to the health- medical indicator, the most developed city was Bojnourd and the least ones were Mane & Samalghan and finally according to fundamental indicator, Shirvan was the most developed and Mane &Samalghan were the least developed town among the towns in North Khorasan province.