مطالعه سازندهاي زمين‌شناسي دشت سراوان و اثر آن برخواص كيفي آب زيرزميني منطقه

Study of geological formations of Saravan plain and its effect on the quality of groundwater in the region

آبخوان سراوان بخشي از حوضة آبريز رودخانة ماشكيد مي‌باشد. در اين مقاله به ‌ارتباط ويژگيهاي كيفي منابع آب با ويژگيهاي زمين شناسي محدوده به لحاظ سنگ شناسي و ساختاري پرداخته شده ‌است. به ‌اين منظور با تعيين محدوده درمنطقة سراوان به بررسي ميداني و شناسايي و پراكندگي سازندهاي زمين شناسي با استفاده ‌از نقشه‌هاي زمين شناسي موجود پرداخته شد. سپس با شناسايي موقعيت چاه‌ها و ساير منابع آبي 29 منبع آبي شامل چاه و قنات جهت نمونه برداري انتخاب و براساس نتايج تجزيه نمونه‌هاي آب منطقه، نقشه‌هاي پراكنش و هم غلظت EC، TDS، كلر، سولفات، كلسيم، منيزيم و... ترسيم شد. تفسير نقشه‌هاي رسم شده نشان داد محدوده شمال غربي دشت سراوان از الله‌اباد به طرف مركز دشت و قسمت غربي جاده آسفالته محور مواصلاتي سراوان- خاش تا بعد از چاه خدابخش به دليل تأثير عوامل اثرگذار سازندهاي زمين شناسي كيفيت آب زيرزميني پايين و همچنين در اطراف شهر سراوان از هوشك تا پره كنت علاوه بر اثر عوامل زمين شناسي به دلايل تراكم جمعيتي و وجود فاضلاب‌هاي شهري نيز از كيفيت پاييني برخوردار بوده و در انتهاي دشت نيز در منطقه دهك به دليل محل تخليه‌ آب زيرزميني و تجمع رسوبات ناشي از جريان آب زيرزميني نيز از كيفيت پاييني برخوردارند و بهترين كيفيت از منابع آبي موجود چاه گمبان درجنوب غرب و چاه دشتو و قنات گشت در شمال دشت و در اطراف سازند گرانيتي كوه سفيد گشت مي‌باشند.

Aquifer of Saravan is considered part of the drainage basin of Mashkid river. Aquatic potential in different regions of Saravan Basin is different due to the diversity of formations and geological structures and other climatic and environmental factors. In this article, the relationship between qualitative and quantitative characteristics of water and the geological features of the region with regards to petrology and structures has been considered. Thereby, field study, reconnaissance, and the dispersion of geological formations of the determined region of Saravan was done using geological maps. Afterwards, 29 water resources including wells and qanats were selected for sampling and based on the analysis of the results of water samples, the dispersion maps and EC, TDS density of chlorine, sulphate, calcium, magnesium etc. were illustrated. Interpretation of the illustrated maps showed that the northwest of plain of Saravan from Allahabad toward the center of the plain and the western part of the Saravan-Khash road after ChahKhodabakhsh depicted low quality due to influencing factors on geological formations of low water quality and also in suburban areas of Saravan from Hoshak to Porrehkant apart from the effect of geological factors due to population density and the existence of urban sewage systems and at the end of the plain in Dehak area there is low water quality due to the location of underground water evacuation and the accumulation of the silts resulting from the flow of underground water. The best quality is reported to be of the water resources present in Chah Gomban in the south west and Chah Dashto and the Qanat of Gosh in the north of the plain and the surroundings of the granite formations of Koohsefid area in Gosht. It should be noted that the pollution hazard threatens all the water resources in the plain of Saravan.