تحليل انتقادي نظام‌هاي رتبه‌بندي بين‌المللي دانشگاه‌ها؛ پيشنهادات سياستي براي آموزش عالي ايران

چكيده: (920 مشاهده) نظام‌هاي رتبه‌بندي بين‌المللي دانشگاه‌ها از اعتبار كاركردي چشمگيري برخوردار شده‌اند. مطالعات نشان مي‌دهد اين نظام‌ها بر روند بازار جهاني آموزش عالي و ذائقه تحصيلي و كيفيت انتخاب دانشجويان تأثيرگذار هستند. با توجه به مشغوليت ذهني رهبران آموزش عالي ايران با اين پديده و نيز نبود ادبيات علمي-تحليلي عميق به زبان فارسي، اين مقاله با اتخاذ يك رويكرد تحليلي-انتقادي به سويه‌هاي مختلف اين پديده مي‌پردازد. با ترسيم ماتريس مقايسه‌اي نشانگرها و زير نشانگرهاي چهار نظام رتبه‌بندي بين‌المللي دانشگاه‌ها شامل شانگهاي، تايمز، كيو اس و ليدن اين مقاله به تحليل ويژگي‌ها و واقعيت‌هاي تكنيكي و روشي اين نظام‌ها و نيز نقد فرايندها و دلالت‌هاي سياستي آن‌ها براي آموزش عالي ايران مي‌پردازد. اين مقاله نشان مي‌دهد، تمركز نامتوازن بر پژوهش‌هاي سخت، مغفول ماندن دانش‌هاي توليدشده غير از زبان انگليسي، برجسته‌سازي نامتقارن سابقه آكادميك و توزيع نابرابر فرصت‌هاي آموزش عالي بخشي از عمده‌ترين كاستي‌هاي اين نظام‌ها هستند. اين پژوهش همچنين نشان مي‌دهد، دانشگاه ايراني به دلايل گوناگون ازجمله افزايش كيفيت آموزش عالي، ضرورت بين‌المللي شدن دانشگاه‌ها، توسعه گردشگري علمي و مديريت مهاجرت نامتعادل سرمايه انساني از توجه به نشانگرهاي نظام‌هاي رتبه‌بندي بين‌المللي ناگزير است.