تكاپوهاي سياسي اجتماعي ذهبيه از سقوط اصفهان تا برآمدن قاجاريه (1135-1210ق)

Zahabiya’s Socio-Political Activities from the Fall of Isfahan until the Rise of Qajar (1210-1135 AH)

سلسله ذهبيه با داشتن پيشينه حمايت همه سويه از حكومت صفوي (907-1135ق)، به ناگهان با سقوط اصفهان و حوادث پس از آن، از جمله روي كارآمدن حاكميت افشاريه و زنديه (1149-1209ق)، روبرو گرديد. سير فعاليتهاي اجتماعي – سياسي اين سلسله در طول اين سال ها، از جمله دوره هايي است كه پژوهش روشمند و مستقلي درباره آن انجام نگرفته است. از اين رو مسأله اصلي پژوهش حاضر هم ناظر به چگونگي تعامل و سلوك سلسله ذهبيه با حاكميت سياسي در طول ساليان مورد بررسي مي­باشد. پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از منابع اصلي و منابع طريقتي سلسله ذهبيه، در روشن شدن اين مسأله گامي بردارد. بر اساس يافته هاي تحقيق، طريقت ذهبيه در دوره افغان ها، در برگرداندن خاندان صفوي بر سرير سلطنت تلاش كرد، در زمان نادر شاه با توجه به سياست هاي مذهبي خاص او، اين سلسله به دوران ركود و انزوا رفت. اما در عصر كريم خان با انتخاب شيراز به عنوان پايتخت و ارادت كريم خان به قطب ذهبيِ عصر خود، اين طريقت دوباره اوج گرفت. از اينرو فرايند رفتار ذهبيان در پيوند با مواضع فرمانروائيهاي سه گانه –افغانها، افشاريه و زنديه- شكل گرفت. مواضعي كه در گستره دوري تا نزديكي با صفويان نيز معنا مي يافت

Zahabiye dynasty, despite having all-round support of Safavid government (907-1135 AH), encountered events like sudden collapse of Isfahan and its subsequent events, including the reign of Afsharid and Zandiyeh dynasties (1209-1149 AH). Nonetheless, no systematic and independent research has so far been conducted on the trend of socio-political activities of this dynasty. Given that, the present study aims at studying the interactions and manners of Zahabiya dynasty with the political authority during the years before the emergence of Qajar dynasty (1210-1343 AH). It attempts to elucidate the matter using main sources and sect-related sources of Zahabiya dynasty. According to research findings, Zahabiya sect attempted for bringing back the Safavid dynasty to the throne during Afghans era. This sect experienced recession and isolation in Nader Shah era, due to his particular religious policies. Nonetheless, the sect reached its peak once more upon the selection of Shiraz as the capital city and Karim Khan’s devotion to the Zahabi pole of his time. Thus, the Zahabis’ terms of conduct in interaction with positioning of Afghan, Afsharid, and Zandiyeh sovereignties were formed; the positioning which was meaningfully extended to Safavids as well.