عصيان و هنجارگريزي درشعر فروغ فرخزاد و غادة السمّان

فروغ فرخزاد و غادة السّمان، دو تن از شاعران زن معاصر شعر فارسي و عربي هستند كه در عرصة ساختار و مضمون در شعر زمان خويش، خارج از كليشه ­ها و هنجارهاي روزگارشان، طبع ­آزمايي كرده­ اند و در اين حوزه به تشخّص سبكي نيز دست يافته ­اند. در عين حال، با اشعار هنجارگريزانه و افكار عصيان گرانة خود، روايتگر و نمايان ­كنندة بسياري از ويژگي­ ها ومقتضيات جامعة عصر خويش نيز هستند. اين پژوهش به شيوة تحليل محتواي مضمون، به تفسير و تبيين و تطبيق برخي مؤلّفه­ هاي شاخص در شعر اين دو مي ­پردازد. از آنجا كه اين مقايسه، بيشتر در سطح تحليل متن و بر اساس مضامين مشترك اشعار، بدون درنظر گرفتن ملاحظات تاريخي است، مي­ توان گفت روش تطبيق براساس مكتب آمريكايي ادبيّات تطبيقي است. يافته­ هاي پژوهش نشان مي­دهد كه فروغ و غاده، با زباني زنانه و نمادپردازي ­هاي شاعرانه، بسياري از سنت­ هاي خرافي و كليشه­ هاي رايج روزگار خويش را به چالش مي­ كشند و گاه نيز با صراحتي شجاعانه و فارغ از گفتمان مردانة مسلط عصر خويش، برخي نابساماني­هاي سياسي و اجتماعي را در شعر خود طرح مي­ كنند و از مناسبات قدرت در جامعة عصر خويش در موضوعات مربوط به زن شرقي و روزمرگي­ هاي آنان، سخن مي ­گويند.