كليدواژه :
بينامتنيت كاربردي , بينامتنيت قرآني , كريستيوا , بارت , محمد قيسي
چكيده فارسي :
بينامتنيت تكنيكي است كه در شعر معاصر عرب كاربرد فراواني پيدا كرده است. با توجه به تعريف هايي كه سردمداران اين نظريه از جمله بارت و كريستيوا و بسياري از ناقدان عرب از آن داده‌اند بايد گفت كه آنها اين نظريه را به عنوان پديده‌اي اسلوبي و ساختاري به شمار آورده‌اند كه در آن هيچ تأثير و تأثري ميان متن مبدأ و مقصد و نيز ارجاع خواننده به متن مبدأ قائل نمي‌شوند. در حالي كه اين گونه نيست و اين پديده در شعر معاصر عرب علاوه بر نقش ساختاري‌اش، به نوعي يك وظيفة ابزاري در متن مقصد ايفا و باعث ايجاد يك رابطة تأثير و تأثر ميان دو متن مبدأ و مقصد مي‌شود. بدين ترتيب كه شاعران با بكارگيري يك بينامتن، تصوير و معنايي كه در متن پيشين (مبدأ) ابداع شده را به عنوان ابزاري در راستاي تأييد مقصود خويش و تأثير هر چه بيشتر بر خواننده بكار مي‌گيرند. از اين حيث برآن شديم تا با بررسي پركاربردترين انواع بينامتنيت، يعني بينامتنيت قرآني در شعر محمد القيسي علاوه بر تأييد نظريه ابزاري بودن بينامتنيت (جداي از ساختاري بودن آن) و نيز تأثير متن پيشين بر متن كنوني به بيان چگونگي استفاده شاعر از تصاوير قرآني در راستاي هدف خويش بپردازيم. از يافته‌هاي تحقيق بر مي‌آيد كه شاعر با استفاده از اين تكنيك آيات قرآن و تصاوير حاصل از آنها را در چهار محور اصلي بكار گرفته است: 1. ايجاد رابطه عكس و استفاده از تصاوير قرآني در معناي متناقض براي بيان عمق فاجعه، 2. استفاده از تصاوير قرآني كه بيانگر اميد و امداد الهي هستند براي اميد بخشي به ملت و مبارزان فلسطيني، 3. استفاده از تصاوير قرآني كه در وصف ستمگران و كافران مي‌باشند، 4. استفاده از تصاوير قرآني بيانگر بيدارسازي و انذار براي بيدارسازي ملت فلسطين.
چكيده لاتين :
Intertextuality is a technique which has widely been used in contemporary Arabic poetry. According to the mentioned application and its high importance, critics have developed various definitions about it. Looking at the definitions of this concept by Western critics such as Roland Barth and Julia Kristeva, and Arab critics such as Abd al-Malik Murtāḍ, mohammad azzam, mohammad meftah, Abdollah al- ghathami and khalil mossa. we can say that they considered the concept as a methodological and structural phenomenon. However, this phenomenon has a practical function in the target text in contemporary Arabic poetry, in addition to its structural function. Therefore, the authors of this study, have sought to emphasize the practicality of intertextuality-rather than only seeing its structural role- by studying Qur’anic intertextuality in Mohammad Qaisi’s poems using a descriptive-analytic method. It is concluded from the findings of the research that the poet used the Qur’anic words or verses consciously as a means of referring the reader to the text of the Quran and subsequently confirming his own claims. Thus, by reversing the relationship and using the Qur’anic verses in a contradictory sense, such as the use of images showing hope within an atmosphere of frustration and despair, he illustrates the depth of the disaster. On the other hand, using the verses which represent the awakening, the warning and the condemnation of the oppressors and the unbelievers, he tries to wake up the Palestinians and other Arab nations, describing their enemies and condemning them. So it can be said that the poet has used the intertextuality technique in four main directions: creating a revers relationship and using Qur’anic images in a contradictory sense, using Qur’anic images expressing dead incitation, using Qur’anic images to describe the oppressors and unbelievers, and using Quarn’aic images which reflect awakening and preaching to arouse the Palestinian nation and other Arab nations
