پي جويي ريشه هاي مسئوليت اجتماعي سازمان

Searching Corporate Social Responsibility Roots

سازمان، ابزاري جهت خدمت به اجتماع است. از اين رو، تبيين وظايف و مسئوليت‌هاي آن در قبال اجتماع، امري ضروري است. ايجاد حوزه‌اي به نام مسئوليت اجتماعي سازمان و تبيين ابعاد آن، تلاشي به منظور تبيين اين وظايف است. اين مفهوم در غرب با تغيير مباني فلسفي و ديدگاه دانشمندان نسبت به سازمان و محيط آن، تحولاتي داشته است. مسئوليت اجتماعي سازمان در بستر انديشه غرب و متناسب با نيازهاي جامعه غربي شكل گرفته و در قرن اخير، موضوع گفت‌وگو و تضارب آراي دانشمندان علم مديريت قرار گرفته است. متأسفانه اين موضوع در بين دانشمندان مديريت اسلامي، استقبال كمي داشته است. جهت شروع پژوهش اسلامي در اين موضوع، ابتدا بايد به تبيين وجود مفهومي به نام مسئوليت اجتماعي سازمان در انديشه اسلامي پاسخ داد. از اين رو مقاله حاضر به دنبال پاسخگويي به اين سؤال اساسي است كه در منظر دين اسلام، مفهومي به نام مسئوليت اجتماعي سازمان وجود دارد؟ براي پاسخگويي به اين سؤال، از برهان عقلي، يكي از منابع معرفت‌شناسي دين اسلام استفاده شده است. در اين مقاله پس از تبيين اصالت سازمان، به حقوق و مسئوليت‌هاي ملازم آن حقوق پرداخته شده و در نهايت به وجود مسئوليت براي سازمان نسبت به اجتماع در قالب مسئوليت‌هاي سلبي و ايجابي دست يافته شده است.

An organization is to serve the community. Thus, an explanation of its duties and responsibilities towards the community is essential. Opening up a field called corporate social responsibility and explaining its different dimensions is an attempt to this end. This concept has developed in the West following transformations of philosophical and intellectual approach to organization and its environment. The concept which was actually derived from western thought and their societies' needs and has become an issue of debate among management thinkers has not much been considered by Islamic management scholars. This paper seeks to answer the fundamental question whether there is any such thing as corporate social responsibility in the Islamic doctrine. To answer this question, we have sought some intellectual proof as one of the epistemological sources of Islam. This paper, after explaining organization's origin, has considered rights and their accompanied responsibilities, with a concluding statement about organization's responsibilities, both affirmative and negative, towards the society.