عنوان مقاله :
فرهنگ رشيدي و معرفي نسخه‌هاي آن
عنوان به زبان ديگر :
The Farhang-e Rashidi and its manuscripts
پديد آورندگان :
كازروني، آسيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف‌آباد , رادمنش، عطامحمد دانشگاه آزاد اسلامي واحد نجف‌آباد
كليدواژه :
فرهنگ رشيدي , عبدالرشيد تتوي , فرهنگ لغت , فرهنگنويسي , نسخۀ خطي
چكيده فارسي :
قرن يازدهم هجري اوج شكوفايي فرهنگنويسي فارسي در شبه‌قارۀ هند است. فرهنگ رشيدي، اثر عبدالرشيد تتوي از فضلا و شعراي سِند پاكستان، ظاهراً نخستين فرهنگ انتقادي فارسي است كه در سال 1064 ق نوشته شده است. نويسنده، پس از ديباچه، با رعايت حروف تهجي اول و دوم، فرهنگ لغتي در بيست و پنج باب ترتيب داده است. منابع اصلي نويسنده فرهنگ جهانگيري و فرهنگ سروري بوده است. او با تلخيص فرهنگ‌هاي پيشين و اصلاح بدخواني‌ها و نقد لغات و شواهد، طرحي نو در فرهنگنويسي درانداخته است. رشيدي، پس از آوردن لغات، استعارات هر باب را ذكر كرده كه البته شمار زيادي از آنها در زمرۀ كنايات ميگنجد. نويسندگان مقالۀ حاضر با بهره گرفتن از قديم‌ترين نسخۀ فرهنگ رشيدي در ايران و با مقابلۀ سه نسخۀ ديگر ـ كه تا كنون هيچ تصحيحي برپايۀ آن انجام نشده ـ به بررسي اين فرهنگ لغت پرداخته‌اند.
چكيده لاتين :
The 17th century was the peak of the burgeoning of Persian lexicography in the Indian Sub-continent. The Farhang-e Rashidi, compiled by Abd al-Rashid Tatavi of the scholars and poets of Pakistan’s Sind, is apparently the first critical Persian dictionary written in 1064 H./ 1654 CE.
After the Preface (Dibacheh), the author, following the first and second letters of the words, have provided a dictionary in twenty-five chapters (bab), his main sources being the Farhang-e Jahangiri and the Farhang-e Sorouri. By summarizing the previous dictionaries and amending their misreadings and critically assessing their words and citations, Tatavi has set a novel model in dictionary writing. After presenting the words, the author states the metaphorical expressions (este’arat ) of each chapter, most of which are, of course, to come under irony or sarcasm (kenayat).
By benefiting from the oldest manuscript of Tatavi’s Farhang in Iran and collating it with three other manuscripts -not yet used in any other redaction-, the writers of the present review have attempted a study of this dictionary.
