تكمله‌اي بر ديوان قطران تبريزي

A supplement to Qatran-e Tabrizi’s Divan

بهره‌­مندي از متون جنبي، چون فرهنگ­ها، جنگ­ها و سفينه‌­هاي شعري در تصحيح، جمع­‌آوري و ضبط صحيح اشعار، راه‌گشاي مصحح است. يگانه چاپ اشعار قطران تبريزي به اهتمام حسين نخجواني، داراي كاستي­ها و اشكالاتي در ضبط و نقائصي در تعداد ابيات است. در اين جستار نگارنده سعي دارد در حد توان خود گوشه‌­اي از نقص­هاي اين چاپ را رفع، و در تكميل ديوان قطران نقشي ايفا كند. از اين رو با بهره­‌گيري از برخي نسخ دست­نويس كتابخانه‌هاي مجلس و ملي در قالب جنگ و ديوان اشعار، كه در دسترس نخجواني نبوده و نيز تذكره­‌هايي از قبيل مجمع‌­الفصحا و فرهنگ لغات صحاح‌الفرس، جهانگيري، رشيدي و انجمن‌آراي ناصري، تعدادي از ضبط­هاي ارجح ابيات را معرفي، و 80 بيت از اشعار نويافتۀ قطران را ارائه نموده است.

Benefiting by ancillary sources such as dictionaries, anthologies and other miscellanies, is helpful to the editor in collating, collecting and recording the correct versions of poems. The sole edition of Qatran-e Tabrizi’s poetry undertaken by Hoseyn Nakhjavani, suffers from deficiencies and problems with regard to recording the proper variants and number of the verses. In this study, the writer tries his best to eliminate some of the defects of Nakhjavani’s edition in the hope that he would play a part in enhancing the Divan. Therefore, by utilizing some of manuscript anthologies and divans at the Majles and National Libraries, not accessible to the late Nakhjavani at the time, and such poets’ memorials as the Majma’ -al-Fosaha and dictionaries such as Sehah al-Fors, Farhang-e Jahangiri, Farhang-e Rashidi, and Anjoman-aray-e Naseri, he presents a number of preferred variants of verses and introduces 88 distichs of Qatran’s newly found poetry.