تحريف و تصحيف و بدخواني در «چهار عنصر» بيدل دهلوي (تصحيح سيدضياءالدين شفيعي)

Distortions, orthographical deviations and misreading in Bidel’s Chahar Onsor Redacted by Sayyed Zia’ al-Din Shafi’ei

بيدل دهلوي از شاعران بزرگ سبك هندي در سدۀ يازده و دوازده هجري است كه علاوه بر شاعري، در نثرنويسي نيز استادي قوي­دست بود. «چهار عنصر» مفصل‌ترين و مهم‌ترين اثر منثور بيدل دهلوي است كه همانند شعرش، غالباً مرموز، لغزگونه و آكنده از تصاوير تخيّلي است. اين كتاب در سالهاي 1341 (كابل) و 1386 ( تهران) چاپ شده است. هر دو چاپ بسيار مغشوش و پر از اشكالات گوناگون است. در 1392، سيدضياءالدين شفيعي، مجدداً اين اثر را تصحيح و چاپ كرد. با توجه به اين‌كه در اين تصحيح نيز تحريفات، تصحيفات و بدخواني­هاي متعددي ديده مي‌شود، نگارندگان مقالۀ حاضر سعي كرده‌اند بر اساس چهار نسخۀ خطي از اين اثر ارزشمند، و مقايسۀ آن‌ها با تصحيح شفيعي، اهمِ اشكالات آن را باز نمايند و تصحيحاتي پيشنهاد كنند.

Bidel-e Dehlavi, one of the outstanding poets and a follower of the School of Sabk-e Hendi (Indian Style) in the 12-13th/18-19th centuries, was also a competent versed prose writer. The Chahar Onsor (Four Elements) is his most extensive and most important prose work, which like his poetry, is oftentimes enigmatic, puzzling and full of fantastic imagery. This book was published in 1341/1962 (Kabul) and 1386/2007 (Tehran), both very disorderly and badly affected by various imperfections. In 1392/2013, Zia’ al-Din Shafi’ei edited and published this book again. Considering that his edition is marred by numerous distortions, orthographical errors and misreading, the present authors have tried to bring to light its deficiencies and flaws on the basis of four manuscripts of the Chahar Onsor and by comparing them with Shafi’ei’s edition and suggesting corrections.