عنوان مقاله :
منظومه‌هاي نحوي در ايران
عنوان به زبان ديگر :
Rhymed books of grammar in Iran
پديد آورندگان :
عمراني‌پور، مجتبي دانشگاه تهران - پرديس فارابي- گروه زبان و ادبيات عربي , رضايي هفتادري، غلامعباس دانشگاه تهران -گروه زبان و ادبيات عربي
كليدواژه :
نظم تعليمي , نحو عربي , منظومه‌هاي نحوي , نحويان ايران
چكيده فارسي :
دانشمندان مسلمان در شماري از علوم، براي تسهيل در امر آموزش و به خاطر سپردن مطالب، از قدرت نظم و موسيقي كلام بهره گرفته‌اند و قواعد و اساس آن علوم را به نظم كشيده‌اند. اين دسته آثار به «منظومه‌هاي تعليمي» موسوم‌اند. بيشترين نمونۀ اين‌گونه منظومه‌ها در صرف و نحو عربي بوده است. در ميان ايرانيان هم منظومه‌سرايي در شماري از علوم، به‌ويژه در نحو و صرف عربي، رواج گسترده‌اي داشته است. نوشتۀ پيش رو به معرفي برخي از منظومه‌هاي نحوي ايرانيان مي‌پردازد. آنان گاه كتب پيشينيان، از جمله عوامل جرجاني، مفصّل زمخشري و كافيۀ ابن‌الحاجب و... را جهت سهولت يادگيري به نظم عربي كشيده‌اند، گاه همين آثار را به نظم فارسي ترجمه كرده‌اند، و گاه خود كتاب نحوي مستقلي به صورت منظومۀ عربي يا فارسي سروده‌اند.
چكيده لاتين :
To facilitate the process of teaching and committing lessons to memory, Muslim scholars have benefitted from the considerable effect of rhythm and music of speech and have therefore versified the rules and principles of certain sciences. These versified rules are referred to as “didactic poems“ most of which are on Arabic grammar. They have been quite prevalent amongst Iranians.
This article sets to introduce some of the Iranians’ rhymed books of grammar. Then it explores some classical books such as Jorjani’s Avamel, Zamakhshari’s Mofassal and Ibn al-Hajeb’s Kafiya. The authors of this kind of books have sometimes written their own independent books, for example, on the grammatical rules of Arabic, and sometimes have turned into verse books written by others in prose.
