مديريت توليد، فرآوري، توزيع خون و پايش ضايعات آن در ايران (سال هاي 1394-1388)

Management of production, processing, dispensing and monitoring of blood components in Iran (2009 – 2015)

در كشور ما خودكفايي در تهيه خون و فرآورده هاي آن وجود داشته و با استفاده از شبكه خون رساني سراسري، امكان تامين نياز كليه بيماران وجود دارد. در راستاي اين امر مهم، در اين مطالعه اطلاعات مربوط به تهيه و توزيع فرآورده هاي خون، ضايعات بيمارستاني و ضايعات پايگاه هاي انتقال خون از سال 1388 تا 1394 ارايه گرديد. مواد و روش ها: مطالعه از نوع توصيفي و گذشته نگر بود. تمام مراكز جمع آوري خون، مراكز تهيه و فرآوري و پايگاه هاي انتقال خون در سراسر كشور(214 مركز)، اطلاعات را در نرم افزار و يا در فرم هاي تحت كنترل ثبت و به ستاد مركزي انتقال خون گزارش كردند. ستاد مركزي اين اطلاعات را پايش و بر مبناي آن برنامه ريزي نمود. يافته ها: به طور متوسط توليد واحدهاي گويچه هاي سرخ 9/1%± 8/94%، پلاسماي تازه منجمد 9/1%± 4/83% و پلاكت كنسانتره 4/4%± 7/50% از واحدهاي خون اهدايي بوده و 8/2% ± 95% از واحدهاي گويچه هاي سرخ توليدي، 1/5% ± 41% از واحدهاي پلاسماي تازه منجمد توليدي و 7/2%± 79% از پلاكت كنسانتره به بيمارستان ها توزيع گرديد. هم چنين به طور متوسط 18/0% ± 8/4% واحدهاي گويچه هاي سرخ، 2/0% ± 4/1% پلاسماي تازه منجمد و 2/0% ± 8/2% پلاكت كنسانتره از بيمارستان ها برگشت داده شد. ميانگين درصد واحدهاي تاريخ مصرف گذشته و ضايعات پايگاه هاي انتقال خون نيز به ترتيب 7/0% ± 6/3% و 5/2% ± 9/2% بود. نتيجه گيري: كاهش توزيع فرآورده ها و واحدهاي برگشتي از بيمارستان ها نشان دهنده ارتقاي مصرف خون در بيمارستان ها مي باشد.

Background and Objectives: In Iran، there is self-sufficiency for blood and blood components ensured by the widespread system of Iranian Blood Transfusion Organization (IBTO). To give a more comprehensive view، the status of blood collection، distribution، and the data on the discarded units in hospitals and blood centers in Iran from 2009 to 2015 were analyzed. Materials and Methods: In this descriptive and retrospective study، all of the blood collection and blood processing centers over the country (totally 214 centers) collected the relevant data، registered them in the data base، and reported to the headquarters of IBTO. Results: During the study period، the mean production percentage rates of RBC، FFP and PC were 94.8 ± 1.9، 83.4 ± 1.9، and 50.7 ± 4.4، respectively. The mean distribution percentage rates of RBC، FFP and PC were 95 ± 2.8، 41 ± 5.1، and 79 ± 2.7، respectively. In addition، 11.1 ± 2.8%، 4.8 ± 0.8%، 1.4 ± 0.2% and 2.8 ± 0.2% of WB، RBC، FFP and PC in order accounted for the returned units. Conclusions: This study provides information about the status of blood collection، and components preparation and distribution in Iran. It seems that due to the improvement in blood component usage، the number of distributed and returned units has decreased.