مخاطرات ناشي از عدم تناسب ساختمان هاي عمومي شهرها با نياز جانبازان؛ مطالعه موردي: شهر زاهدان

The Risks of Cities' Public Buildings Unsuitability for Iranian Veterans Needs: Case Study of Zahedan

اصولاً در اغلب كشورها، معلولين و جانبازان از حقوق شهروندي خود به منظور بهره برداري از اغلب امكانات شهري تا حدود زيادي در مضيقه بوده و به دليل نامناسب بودن ساختار كالبد و مديريت شهر براي اين كاربران، آنها از امكان مشاركت در بسياري از فعاليت هاي اجتماعي نيز محروم هستند. در حالي كه دسترسي معلولين به بناها، تجهيزات شهري، شبكه حمل و نقل، مراكز تفريحي، گردشگري و ساير ساختارهاي فيزيكي متنوع شهري نه تنها موجب مي شود تا از استعدادها و نيروهاي آنان استفاده مفيد به عمل آيد، بلكه، نوعي پيشگيري از وقوع معلوليت هاي جديد نيز به شمار مي آيد. هدف پژوهش حاضر، سنجش چگونگي تناسب كالبد شهر زاهدان براي استفاده جانبازان و معلولين و احياناً مخاطرات و نارسايي هاي ناشي از آن مي باشد. بنابه فرضيه تحقيق ساختمان هاي-عمومي شهرهاي ايران متناسب زندگي، كار و آمد و شد معلولان و جانبازان نيستند. به منظور آزمون اين فرضيه ضمن بررسي سابقه تلاش براي متناسب سازي شهرها براي نيازهاي جانبازان و معلولين در جهان و ايران، قواعد و استانداردهاي شهري متناسب با معلولين و جانبازان كندوكاو و چارچوب تئوريك به عنوان ابزاري براي سنجش و مقايسه فراهم شد. درگام بعدي وضعيت ساختمان-هاي شهر زاهدان مورد بررسي ميداني قرارگرفت و با شاخص هاي علمي مقايسه و تحليل گرديد. درعين حال جهت تحليل داده ها از تكنيك مجموع هاي وزني براي ساختمان ها بهره گرفته شد. نتايج تحليلي حاصل از اين پژوهش نشان مي دهد كه شهرزاهدان از حيث فيزيكي و مديريتي متناسب با نيازهاي معلولين نبوده و مخاطراتي را براي آنان درپي دارد. در عين حال اين پژوهش حاوي رهنمود هائي براي برنامه ريزان و توسعه دهندگان شهر بوده كه عملاً دربرگيرنده راهبردهاي بهبود معيارها و شاخص هاي فيزيكي، تدقيق قوانين ومقررات و تدابير مديريتي جهت متناسب سازي فضاها براي جانبازان و معلولين مي باشد. گرچه اين تحقيق بر روي شهر زاهدان تمركز نموده، اما مدل و روند سنجش و مقايسه آن به عنوان ابزاري نسبتاً كارآمد براي متناسب سازي ساختمانها در هر شهر ديگر ايران يا كشورهاي مشابه قابل استفاده خواهد بود.

The purpose of this study is to measure how appropriate the Zahedan city's body is for the disabled and veterans use and probably the risks and failures of that. According to the research hypothesis public buildings of Iran's cities is not suitable for the disabled and veterans' life، job and commuting. In order to test this hypothesis، the background of the effort to suit cities to the disabled and veteran needs was studied، the rules and standards of the city suitable for the disabled and veterans was searched and a theoretical framework was provided as a tool for measurement and comparison. At a later step، building condition of Zahedan was assessed and compared with scientific criteria and then analyzed. Yet to analyze data، the Weighted Sum technique for buildings was used. From the physical and managerial point of view the analytical results of this study indicated that Zahedan city is not suitable for veterans needs and generates some risks for them. Still the results of this study give recommendations for city planners and developers which contain strategies to improve criteria and physical indices، codification of law and rules and managerial plans to suit spaces for the disabled and veterans. Although this study has focused on Zahedan city، the model and process of its measurement and comparison is useful as a pretty efficient tool to suit building in other cities of Iran or the same countries.