عنوان مقاله :
فوايد واژگاني ديوان غياث‌الدّين كُجُجي
عنوان به زبان ديگر :
Lexical advantages of Ghiyas al-Din Kojoji’s Divan
پديد آورندگان :
راستي پور، مسعود
كليدواژه :
ديوان غياث‌الدين كجُجي , واژگان كم‌كاربرد , رشته , انجاد , علي‌الاجمال
چكيده فارسي :
از آنجا كه خواجه‌شيخ كججي را نمي‌توان از شعراي فارسي‌گوي طراز اول به شمار آورد و در ديوان او نشانه‌اي از چيرگي‌اش بر زبان فارسي ديده نمي‌شود، كاربرد واژگان با معاني تازه در شعر او را مي‌توان حمل بر ناآگاهي‌اش از معاني اين واژگان كرد. از سوي ديگر، حضور برخي كاربردهاي كم‌تر شناخته‌شده، يا كاربردهايي كه در دوران شاعري او از رواج افتاده بوده‌اند، در ديوان وي، نشانه‌اي است از انس خواجه‌شيخ با اشعار سرايندگان بزرگ معاصر و متقدم بر او. از همين روي، بررسي معاني تازه يا نادر واژگان در ديوان او، گاه به روشن شدن معاني اين واژگان در آثار ديگر گويندگان فارسي‌زبان كمك مي‌كند.
واژه‌ها و تركيب‌هاي ويژۀ ديوان غياث‌الدين كججي به سه گروه تقسيم مي‌شوند: نخست ـ واژگان فارسي كه يكي از كاربردهاي آنها پيش از سدۀ هشتم از رواج افتاده بوده و كججي از كاربرد نارايج آنها بهره برده است. دوم ـ واژگاني كه كاربرد نارايجي دارند و يكي از شواهد اندك‌شمار آنها در ديوان كججي يافت مي‌شود. سوم ـ مفردات و تركيب‌هاي عربي، كه ساخت صرفي آنها با معنايي كه كججي از آنان اراده كرده است تناسب ندارد.
چكيده لاتين :
Since Khawaja Sheikh Kojoji cannot be counted as one of the first-rate Persian speaking poets and his collection of poetry (Divan) bears no indication of his mastery of Persian language, the use in his poetry of words with novel unheard- of meanings can be taken as pointing to his unawareness of the true meanings of such words. On the other hand, the presence in his Divan of certain less known uses or the usages that had lost currency during his time of poetry writing, his Divan is indicative of his familiarity with the poetry of his contemporary poets as well as those preceding him. Thus, an examination of the new or rare meanings of the lexicon used in his Divan, now and again sheds light on the meanings of the vocabulary used in the works of other Persian-speaking writers of poetry.
Simple and compound words specific to Kojoji’s Divan fall into three groups: first, Persian words the meaning of each of which had stopped being current prior to the 8th A.H./14 century, but Kojoji employed such items. Second, words of infrequent usage yet examples of them are employed here and there in Kojoji’s poetry. Third, Arabic words and lexical compounds, whose morphological make-up does not fit the meanings Kojoji has intended.
