تأثير شاخص قيمت سهام بر تابع تقاضاي پول در ايران

The Impact of Stock Price Index on Demand for Money in Iran

فريدمن در سال 1988 شاخص قيمت سهام را به عنوان يك متغير توضيح دهنده وارد تابع تقاضاي پول نمود و گام مهمي در ارتباط با تاثيرپذيري بازارهاي پولي از بازارهاي مالي برداشته شد. بر اساس مقاله او شاخص قيمت سهام دو اثر جانشيني (منفي) و اثر درآمدي (مثبت) بر تابع تقاضاي پول دارد. بر اين اساس، اين مقاله با استفاده از رهيافت آزمون كرانه ها و آزمون عليت گرنجر به بررسي تاثير بلندمدت شاخص قيمت سهام بر تقاضاي پول با به كارگيري داده هاي فصلي دوره زماني 1370ـ1386 ايران مي پردازد. نتايج حاصل از آزمون كرانه ها نشان مي دهد كه در هر دو تابع تقاضاي پول M1 و M2 رابطه بلندمدت بين متغيرها به صورت قوي وجود دارد. در تابع تقاضاي پول M1 و M2 كشش بلندمدت حجم واقعي پول نسبت به توليد ناخالص داخلي، بزرگتر از يك مي باشد و كشش بلندمدت تقاضاي پول نسبت به نرخ ارز مثبت و كوچكتر از يك و كشش بلندمدت تقاضاي پول نسبت به تورم و شاخص قيمت سهام منفي و به صورت قدرمطلق كوچكتر از يك مي باشد. در تابع تقاضاي پول M1 يك درصد افزايش در شاخص قيمت سهام به كاهش حجم پول واقعي در بلندمدت در حدود 015/0 درصد منجر مي گردد. همچنين در تابع تقاضاي پول M2يك درصد افزايش در شاخص قيمت سهام به كاهش نقدينگي در بلندمدت در حدود 1/0 درصد منجر مي گردد. تاثير معكوس شاخص قيمت سهام بر تابع تقاضاي پول M1 و M2 بيانگر اثر جانشيني شاخص قيمت سهام مي باشد. بر اساس نتايج آزمون عليت گرنجر رابطه عليت غيرمستقيم از مجموعه متغيرهاي مستقل مدل به حجم پول واقعي و رشد نقدينگي به ترتيب در سطح معني داري 10 و 5 درصد در بلندمدت وجود دارد.

Friedman (1988) introduced Stock Price Index (SPI) as explanatory variables into the money demand function. He explained that SPI has two effect substitution and income effects on money demand. This study examines the long-run effect of stock price on demand for money by using Bounds test approach to level relationship and Granger causality test over the period of 1370:1-1386:4 (1990:1-2006:4) Bounds test results strongly confirm the existence of long-run relationship among variables in both demands for real M1 and M2 models. Moreover، our result reveals that SPI has a significant substitution effect on long-run demand for real M1 and M2. In these two definitions of money، long-run elasticity of real money demand to GDP is greater than one and long-run elasticity of real money demand to exchange rate is positive and less than one. Moreover، long-run elasticity for real money demand to inflation and SPI is negative and less than one in absolute value. In demand function for M1 and M2، one percent increase in SPI reduces the long-run real money demand about 0.015 and 0.10 percent، respectively. The inverse effect of SPI on money demand confirms the existence of substitution effect. Moreover، Granger causality test results confirms indirect one-side casualty from the set of independent variables to real M1، and M2 at 10 and 5 percent significance level in the long-run، respectively