عوامل مؤثر بر استفاده خانوارهاي شهري از كارت‌هاي بانكي

Determinants of Electronic Card Bank Holding by Iranian Urban Households

طبق ترتيبات مقرر در طرح جامع نظام‌ پرداخت‌هاي كشور، دارابودن كارت بانكي، كليد ورود به بسياري از سامانه‌هاي پرنفوذ بانكداري الكترونيك در كشور است. از اين‌رو در اين تحقيق با استفاده از نتايج طرح «دسترسي خانوارهاي شهري به خدمات مالي» كه بر اساس نمونه‌گيري از 6055 خانوار شهري در سال 1387 توسط بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران انجام گرفت، عوامل اقتصادي و اجتماعي مؤثر بر استفاده افراد بزرگسال شهري از كارت‌هاي بانكي از طريق يك مدل پروبيت شناسايي شده‌اند. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهند كه در مناطق شهري ايران، مردان و جوانان از كارت‌هاي بانكي بيشتر استفاده مي‌كنند. به علاوه با افزايش سطح تحصيلات فرد و نيز سطح هزينه‌هاي خانوار، استفاده از كارت‌هاي بانكي افزايش مي‌يابد. افراد ساكن در تهران بيشتر از ديگر شهرهاي بزرگ داراي كارت‌هاي بانكي هستند و ميزان استفاده ساكنان شهرهاي متوسط از شهرهاي بزرگ كمتر است. از نظر وضع تأهل، استفاده افراد مطلقه و بيوه از كارت‌هاي بانكي بيشتر از افراد داراي همسر است. در درون خانواده نيز، استفاده فرزندان و ساير اعضاي خانوار از كارت‌هاي بانكي، از سرپرست خانوار كمتر است. همچنين از حيث وضعيت شغلي، افراد بيكار، خانه‌دار و نيز محصلان، كمتر از افراد شاغل كارت فعال بانكي دارند و ميزان استفاده افراد مستمري‌بگير و اجاره‌دار از شاغلان بيشتر است. نهايتاً افرادي كه حساب فعال قرض‌الحسنه پس‌انداز، حساب جاري و بالاخره حساب سرمايه‌گذاري دارند، به ترتيب از كارت‌هاي بانكي بيشتر استفاده مي‌كنند.

According to Iranian National Payment System, most of the electronic banking services require holding of electronic bank cards in the form of debit or credit. Hence, in this study we use the results of a sample that was conducted by Central Bank of Iran during 2008 in which 6055 households, who live in urban area, were asked which banking services they have access to. We design a probit model to identify social and economic factors that affect the use of e-cards by Iranian urban adults. Our findings show that male or young individuals, people with higher level of education and also people who live in households with higher level of expenditures use e-cards more than others. In addition, people who live in Tehran with respect to residents of other large cities use debit cards more, while this latter group hold e-cards more than those who live in small cities. Furthermore, divorced and widowed spouses hold e-cards more than married people, while within families use of e-cards by children and other members is less than head of family. In addition, unemployed individuals, housekeepers and students have fewer e-cards than employed people who themselves use e-cards less than retired persons. Finally people who have active saving deposit, current deposit and investment deposit accounts respectively use banking cards more than others.