ابزار تهاتر ارزي در بانكداري بدون ربا جهت سياست گذاري بانك مركزي

Foreign Exchange Swap in the context of Usury-free Banking for Central Bank Policy Making

بازار ارز ايران همواره با نوسانات گوناگون مواجه بوده و اين نوسانات روابط ارزي بانك مركزي با بانك‌هاي تجاري و روابط بانك‌هاي تجاري با واردكنندگان و صادركنندگان را با ريسك نوسان قيمت ارز مواجه ساخته است. طراحي ابزار تهاتر ارزي با قابليت كاربرد در نظام بانكداري بدون ربا مي‌تواند جهت مديريت ريسك يادشده اثرگذاري قابل‌توجهي داشته باشد. اين پژوهش با طراحي ابزار تهاتر ارزي در چهارچوب بانكداري بدون ربا، ابعاد گوناگون آن را مورد بحث قرار مي‌دهد. يافته‌هايي كه بر پايه روش تحليلي-توصيفي به‌دست آمده‌اند، نشان مي‌دهند كه مي‌توان ابزار تهاتر ارزي متعارف را به‌نحوي اصلاح كرد كه با ضوابط فقهي سازگار گردد و كاركردهاي اقتصادي خود را نيز حفظ كند. بانك مركزي مي‌تواند با عملياتي‌كردن ابزار پيشنهادي در بازار ارز، تا حدي بر محدوديت‌هاي ناشي از كمبود ذخاير ارزي و نقدشوندگي پايين اين ذخاير غلبه كند و قدرت اثرگذاري خود در مديريت نوسانات بازار ارز را بهبود بخشد.

Iran’s foreign exchange market has been subject to foreign exchange volatilities. Banks, as well as the imports and exporters, have been affected by these volatilities. Designing foreign exchange Swap contracts, consistent with the interest-free financial system, should help alleviate foreign exchange risks and manage liquidity. For the first time, this paper proposes a way forward in reconciling traditional Swap contracts, used by many central banks around the world, with that of an interest-free financial system. The results, which are based on an analytical-descriptive approach, show that it is possible to revise the contracts of the conventional Central Bank Swap to make it Shariah-compliant. The paper argues that the central bank of Iran could efficiently use this instrument to mitigate foreign exchange volatilities, reduce risks, manage liquidity, and improve monetary policy operations in a cash-constrained environment.