آسيب شناسي بازار بين بانكي در ايران

Inter-bank Market Challenges in Iran

بازار بين بانكي به عنوان تأمين كننده كوتاه مدت منابع مالي، نقش بسيار مهمي در بازار پول كشورها دارد. در كشور ما نيز با گذشت بيش از 9 سال از زمان تأسيس آن، نتوانسته است با ايجاد تنوع لازم در ابزارها و مكانيزم هاي معاملاتي آن، جايگاه خود را در بازار پولي كشور گسترش دهد. هرچند اين رشد معاملات مرهون شرايط اقتصادي و نابساماني اوضاع پولي كشور نيز بوده است اما در برخي سالها، نواقص اين بازار منجر به آسيب هايي در وضعيت پولي و مالي كشور شده است. سؤال اصلي اين تحقيق آن است كه اصلي ترين عوامل آسيب زا در بازار بينب انكي ايران چيست و چگونه مي توان آنها را مديريت نمود؟ اين مقاله تلاش دارد تا با تشريح عملكرد بازار بين بانكي از زمان تأسيس تاكنون، ضمن بيان آسيب شناسي و چالش هاي موجود در ابعاد مختلف اين بازار، راهكارهاي اصلاحي و روشهاي بهبود آنها را نيز ارائه نمايد. يافته هاي اين تحقيق كه با استفاده از روش توصيفي-تحليلي و پرسشنامه اي به دست آمده است، بيانگر آن است در اين بازار، 5 عامل به عنوان مهمترين عوامل آسيب زا در ساختار فعلي بازار بينبانكي ميباشند. اين عوامل به ترتيب عبارتند از نبود سيستم رتبه بندي و مديريت ريسك، فقدان سامانه جامع مبادلات الكترونيكي بين بانكي، عدم تنوع در ابزارهاي پولي و مالي كوتاه مدت، عدم شفافيت در نرخ هاي بازار و فقدان ساختار مناسب تشكيلاتي. با شناخت عوامل آسيب زا مي توان به طراحي ساختار جديد بازار بين بانكي در جهت افزايش كارايي آن اقدام نمود.

As short-term suppliers of financial resources, interbank markets have very important roles in countries’ monetary markets. Interbank market has failed to elevate its position in state’s money market during the nine years since establishment by providing required diversity in deal instruments and mechanisms despite its increased size of transactions.The main question proposed by this research is that “What are the most significant traumatic factors in Iran’s interbank market and how they can be managed?” This article is aimed at putting forward pathology and presenting challenges existing in different aspects of this market as well as corrective measures and improvement methods by delineating performance of interbank market from its inception onward This study’s findings, which have been obtained by descriptive-analytical and questionnaire-based methods, are expressive of the fact that in this market, five elements serve as the most important factors incurring damages in the current interbank structure. These elements include absence of a risk rating and management system, absence of a comprehensive electronic interbank interchange system, lack of diversification in short-term financial and monetary instruments, non-transparency in market rates, and lack of proper organizational structures, respectively. Identification of damage-incurring factors will assist us to design a new interbank market structure aimed at increasing its efficiency