"داوري پذيري" اختلافات مالياتي بين المللي

Arbitrability of International Tax Disputes

امكان اِعمال شرط داوري نسبت به دعاوي مالياتيِ بين‌المللي، همواره مورد مناقشه بوده است. سازمان همكاري و توسعۀ اقتصادي (OECD) در سال 2008 و سازمان ملل متحد (UN) در سال 2011، شرط داوري را در معاهدات نمونۀ خود گنجاندند. ليكن ترديد نسبت به داوري‌پذير بودنِ دعاوي بين‌المللي مالياتي به علت ارتباط با حقوق حاكميتي دولت‌ها سبب شده است كه تا كنون كشورهاي اندكي اقدام به درج شرط داوري در معاهدات مالياتي نمايند. در اين مقاله ضمن برشمردن كاستي‌هايي كه در روش فعليِ رسيدگي به اختلافات مالياتي (آيين توافق دوجانبه) در موافقت‌نامه‌هاي اجتناب از اخذ ماليات مضاعف وجود دارد، مزاياي درج شرط داوري و سازوكار مناسب براي اعمال آن تبيين شده و امكان كاربست اين روش در حل‌وفصل دعاوي مالياتي بين‌المللي ايران بررسي گرديده است. با توجه به ماهيت دعاوي احتمالي كه در بستر اين معاهدات بروز مي‌يابند، اصولي از قانون اساسي مي‌توانند موانعي براي اعمال مؤثر شرط داوري بواسطه لزوم اخذ مجوز قوه مقننه در هر مورد پديد ‌آورند كه نياز به اصلاح موافقتنامه‌هاي موجود يا تصويب قانون مستقل در اين رابطه را برجسته مي‌نمايد. براي تدوين و درج شرط داوريِ مناسب در معاهدات موجود نيز كاربرد يكي از دو شرط نمونۀ OECD يا UN، با اصلاحات لازم توصيه مي‌گردد.

Over the past years, "arbitration" as a means of settling international disputes has gained popularity, but compared to international tax disputes, the possibility of applying the arbitration clause is disputed. After the successful use of arbitration to resolve tax disputes in EU arbitration convention, The Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) in 2008 and the United Nations (UN) in 2011 were convinced to insert an arbitration clause in their model treaties. Skepticism to Arbitrability of international tax disputes due to its link to the sovereignty rights of states, resulted in utilizing such clauses by few countries in their tax treaties. Shortcomings in current methods of dealing with disputes between Contracting states (bilateral agreement procedure) on avoidance of double taxation agreements and lack of a binding mechanism for resolving disputes through direct negotiations between the two countries, has justified the need for an arbitration clause in these treaties. Regarding the nature of possible disputes arising from double taxation treaties, seems there’s no obstacle to use arbitration clause in Iran’s bilateral tax treaties and in order to draft a proper clause, it is recommended to use one of the model clauses of UN or OECD.