بررسي عوامل مؤثر بر شاخص توسعه انساني در ايران با استفاده از رويكرد ميانگين‌گيري بيزي

Examination of Affecting Factors on Iran’s Human Development Index Using Bayesian Model Averaging Approach

در دنياي جهاني شده امروز، در مباحث توسعه و پيشرفت، آنچه از مقبوليتي عام برخوردار است، مقوله‌ توسعه انساني است. انسان هدف توسعه، ابزار توسعه و ضامن پايداري توسعه است. در اين راستا شاخص توسعه انساني به عنوان يكي از مهم‌ترين و معتبرترين سنجه‌هاي توسعه و پيشرفت، مورد استفاده و طبقه‌بندي كشورهاي جهان است. اما در عين حال بي‌اطلاعي از متغيرهاي تشكيل‌دهنده‌ شاخص توسعه انساني و در نتيجه بي‌اطلاعي از مدلي كه بتواند به درستي توضيح‌دهنده‌ شاخص توسعه انساني باشد، نا‌اطميناني‌هايي را در مدل‌هاي رايج ايجاد كرده است. اين تحقيق با در نظر گرفتن چارچوب عدم اطمينان مدل، به بررسي عوامل مؤثر بر شاخص توسعه انساني مي‌پردازد. بدين منظور از روش ميانگين‌گيري بيزي به جهت داشتن ويژگي‌هاي متناسب با فرض عدم اطمينان، استفاده شده است. با انجام محاسبات حاصل از برآورد 960 هزار رگرسيون، تعداد 5 متغير به عنوان متغيرهاي غيرشكننده مشخص شدند؛ كه عبارتند از: رشد درآمدهاي نفتي، رشد مخارج بهداشتي دولت، رشد تحصيلات ابتدايي، تورم و موجودي سرمايه. ساير متغيرها اثر خود را در حضور متغيرهاي غيرشكننده از دست داده‌اند و بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه به منظور تلاش در جهت بالا بردن شاخص توسعه انساني در كشور مي‌بايست به متغيرهاي انتخاب شده توجه بيشتري نمود.

Nowadays, human development plays a key role in development studies. The man is the main pillar of sustainable development. Human development Index has been the most popular indicator of development. Knowing the variables involved in the estimation of human development index is essential in choosing the appropriate model that can accurately measure the human development index. In this paper, we consider the uncertainty modeling framework for study of the factors that affect the human development index. For this purpose, we use the Bayesian model averaging which is appropriate with the assumption of model uncertainty. In this study, by estimating 960000 regression equations, five variables are identified as non-fragile variables which is mentioned as follows: growth of oil revenues, growth of government health expenditure, growth of primary education, inflation and capital stock. Other variables lost their effect in the presence of non--fragile variables. Therefore, it can be concluded that in order to raise the index of human development in the country, it is necessary to pay more attention to the mentioned variables.