تحليل مهاجرت نخبگان و تأثير سياست‌هاي بازدارنده با استفاده از پويايي‌هاي سيستم

Analyzing the Elites Emigration and the Impacts of Preventive Policies by Using System Dynamics

موضوع خروج نخبگان و نيروهاي متخصص از كشور به‌عنوان يك پديده اجتماعي كه محصول عوامل اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي و سياسي جامعه ايران مطرح است، بر فرآيندهاي رشد و توسعه اقتصادي، سياسي و اجتماعي اثرات زيانباري بر جاي گذشته است. با توجه به اينكه به گواهي آمارها، سالانه 5 ميليون دلار از سرمايه كشور به ازاي خروج هر نخبه از كشور از دست مي‌رود، دستيابي به انگيزه‌هاي خروج نخبگان از كشور و شناسايي عوامل مؤثر بر خروج نخبگان از كشور و بررسي راهكارهاي اجرايي و عملي و كنترل خروج نخبگان از كشور بيش از پيش ضروري است. هدف اين مقاله، تحليل انواع سناريوهاي مطرح و تأثير آنها بر ميزان مهاجرت است. به‌علت پيچيدگي‌هاي اين مسأله و روابط علي معلولي، بازخوردها و حلقه‌هاي علي از رويكرد پويايي‌هاي سيستم در اين تحقيق استفاده شده است. نتايج نشان داد: با اعمال سياست كاهش تنش در روابط خارجي نمي‌توان بر نرخ خروج نخبگان تأثير چنداني گذاشت و تعداد آنها را كاهش داد. به مسئولين بلندپايه دولتي پيشنهاد مي‌شود، ضمن رعايت شايسته‌سالاري در انتصاب افراد در مشاغل علمي، مديريتي و حاكميت، نسبت به بهبود امنيت شغلي و وضعيت اشتغال نخبگان اقدام نمايند.

The issue of elite emigration from our country to the developed countries as a social phenomenon is the result of economic, cultural, social and political factors in Iranian society. This phenomenon had harmful impacts on the economic, political and social growth and development processes. Elite emigration has been neglected over the years. Statistics reports show that by each emigration of an elite person from Iran, $ 5 million of the Iran's capital will be lost. Therefore, it is essential to find the motivations of elite emigration and explore the strategies and practical solutions for the elite emigration. Thus, the aim of this study is to analyze a variety of scenarios and their impacts on the rate of emigration. Due to the complexity of the problem and causal relations, feedbacks and causal loops, system dynamics approach was used in this study. The model performed in Vensim software. Results show that the policy of reducing tension in foreign relations has not a significant impact on the rate of elite emigration. In addition, according to the results of proposed policies, it is recommended to the government and policy makers to respect the meritocracy in the scientific, management job appointments as well as improve the job security and employment status of elites.