تحليل وضعيت منابع آب حوزه سد لتيان بر اساس مدل مفهومي DPSIR

Analysis of Latiyan Dam Catchment's Water Resource Condition Based On DPSIR Conceptual Model

يكي از گام­ هاي اساسي در مديريت منابع آب ارزيابي از وضعيت منابع آبي است. چارچوب DPSIRبا ارزيابي علل اصلي وقوع وضعيت ­موجود تصميم گيران حوزه منابع آب را در حل بنيادي مسأله ياري مي رساند. چارچوب تحليلي DPSIR مفهوم تازه اي نيست اما از يك كار پيشتاز به وسيله سازمان همكاري اقتصادي و توسعه(OECD)پديد آمد و در اوايل دهه 1990 ميلادي به چاپ رسيد. در اين مطالعه بر­مبناي چارچوب DPSIR، يك مدل مفهومي براي ارزيابي وضعيت موجود منابع آب حوزه سد لتيان در جهت يكپارچه­ سازي شاخص­ هاي اجتماعي- اقتصادي و محيط زيستي ارايه شده است. در نهايت، پس از ارزيابي وضعيت منابع آب حوزه آبريز سد لتيان، پاسخ ­هاي مناسبي براي مواجه با وضعيت منابع آبي منطقه ارايه شد. اين پاسخ ها در جهت حذف و يا كاهش اثرات نامطلوب عوامل تأثير­گذار انساني و طبيعي بر روي منابع آبي است. نتايج نشان مي‌دهند كه افزايش ميانگين سالانه دماي روزانه تهران در نيم قرن گذشته به اندازه 1/5 درجه سانتي‌گراد و نيز افزايش جمعيت شهر تهران در بازه زماني مشابه به بيش از 11 برابر، كاهش سطح آب­خوان شهر تهران را در پي داشته است، كه با توجه روند تغييرات اقليمي و پارامترهاي كيفي آب، كاهش سطح آب­خوان بيش­تر ناشي از نيروي محرك انساني است.

Water resource evaluation is considered as one of the fundamental steps in water resource management. DPSIR framework assists water resource decision makers with evaluating main reasons led to current conditions to fundamentally address related problems.The DPSIR analytical framework is not new but developed from the pioneering work by the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) in the 1980s، and was published in the early 1990s. In this study، based on DPSIR framework، a conceptual model for evaluating current water resource condition in Latiyan dam catchment is proposed to integrate environmental and social-economic indexes. Finally، after assessing the Latiyan dam catchment’s water resource condition، appropriate responses are suggested to tackle water resource condition in the region. These responses will remove or reduce the undesirable effects of natural and human reasons on water resources. The results show that increasing in Tehran’s annual average of daily temperature by 1.50c during past 50 years as well as Tehran’s population growth of more than 11 times in the same period results in falling Tehran’s groundwater surface elevation that according to changes’ trend in climate change and water quality parameters، the groundwater surface decline is more of human driving force