بررسي روش هاي ارزيابي و تحليل كيفيت و زيبايي شناسي محيط و منظر شهري

Reviews of assessment procedures and analysis of the quality and aesthetics of the environment and the urban landscape

زيباشناسي به عنوان نظامي متمايز در زمينه علم و فلسفه غرب تا ميانه قرن هجده ميلادي جايگاه مشخصي نداشت. از قرن هجدهم مفهوم زيبايي شناسي بيش تر جنبه روان شناسانه به خود گرفت و زيبايي در ارتباط با ادراك مطرح شد و ناظر هم جزئي از عوامل موثر در زيبايي مطرح گرديد. انسان داراي دو ساحت عاطفي و عقلاني و ادراك زيبايي يكي از فعاليت هاي روح است و اين فعاليت رخ نمي دهد مگر در برابر محركي از عالم خارج، كه نهايتاً با سه بازخورد (لذت ،شگفتي ،ارزش) همراه مي باشد. سيما و منظر شهري نيز بايد نيازهاي ساحت هاي مختلف حيات انسان را توأمان در بر گيرد. درمدل هاي ارزيابي تخصصي، ارزش گذاري بر اساس جنبه هاي بصري و زيبايي در ذات منظر (عيني) انجام مي­گيرد و در ارزيابي توسط ترجيحات مردم، ارزش گذاري بر مبناي احساس و ادراك افراد نسبت به منظر صورت مي­گيرد. در اين پژوهش با تدقيق در روش هاي ارزيابي مطرح شده در نظريه هاي موجود و بررسي رابطه واكنش هاي جسمي­- رواني انسان و مناظر زيبا، سعي در معرفي ابعاد مختلف (روان شناسانه) ارزيابي كيفيت منظر داريم. واكنش هاي فيزيولوژيك- عاطفي كه پس از درگيرشدن حواس انساني در منظر، بازخوردهايي نظير(كاهش استرس، تغيير ضربان قلب، تغيير حالت مردمك چشم، تغييرات روي پوست و عضلات صورت و ...) را درپي دارد، مي توانند به عنوان معيارهايي براي سنجش سه واكنش پسازيبايي (لذت، شگفتي، ارزش) و پارامتر مؤثر در طراحي منظر مورد استفاده قرار گيرد.

Aesthetics as a distinct system in West philosophy and science did not have a difinite ed place until the mid-eighteenth century. Since the eighteenth-century the concept of aesthetic has been become more psychological and beauty has been considered in relation to perception and the observer has also become one of the effective factors of beauty. Human being has two emotional and rational aspects and perception of beauty is a soul activity and this activity does not take place unless by a stimulus from the outside world which ultimately results in three feedbacks (pleasure، surprise، value). Urban landscapes also should include needs of different aspects of human life simultaneously. In professional evaluation models، valuation is done based on the visual aspect of landscape and the beauty in nature (objective). and in the assessment by people's preferences، valuation is done based on people's perception of the landscape. In this study، by the research on evaluation procedures in the existing theories and by investigating the relationship between physical، psychological reactions of the human being and the beautiful perspectives، we have tried to introduce different (psychological) aspects of the perspective assessment. Physiologic and emotional reactions after engaging the human senses in the landscape will result in some feedback such as stress reduction، changes in heart rate، changes in the pupil of the eye، the skin and facial muscles changes and etc. These feedbacks can be used as benchmarks to measure the three reactions to post beauty (pleasure، surprise، value) and as the effective parameters in landscape design.