وضعيت منافع عوضين پس از فسخ معامله در حقوق ايران

The Status of the Benefits Resulting from Considerations after the Revocation of the Transaction in the Iranian Law

قانون مدني علي‌رغم بيان احكام هر يك از خيارات و متعاقب آن بيان احكام خيارات به طور كلي، وضعيت منافع ايجاد شده در فاصله عقد تا فسخ را مسكوت گذاشته است. اين سكوت باعث شكل گرفتن ديدگاه‌هاي متفاوتي ميان حقوقدانان شده است. براي تشخيص وضع مالكيت منافع در فاصله عقد تا فسخ، رجوع به مواد قانون مدني ضروري است كه در اين قانون دو ماده به ظاهر متعارض، بدين موضوع اشاره دارند. ماده 287 قانون مدني در مواد مربوط به اقاله در مورد انواع منافع قائل به تفكيك بوده و صرفاً مالكيت منافع منفصل را براي كسي كه به موجب عقد مالك عين اصلي شده است، مقرر مي‌دارد؛ در حالي كه ماده 459 اين قانون، علي الاطلاق منافع (اعم از منفصل و متصل) را متعلق به مشتري (مالك عين اصلي به موجب عقد) دانسته و بدين طريق، در خصوص منافع متصل، حكمي متفاوت از ماده 287 قانون مدني ارائه مي‌دهد. براي روشن شدن موضوع و تشخيص وضع مالكيت منافع عوضين پس از فسخ، مواد مرتبط با اين موضوع در قانون مدني بررسي شده و از شيوه استقرا در مواد اين قانون راه حل مسئله جستجو ميشود. همچنين در اين خصوص، از ديدگاه فقهاي اماميه استفاده شده و وضع مالكيت منافع عوضين پس از فسخ، مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

In spite of expression of the rules of each legal option and the subsequent expression of the general rules of legal options، the Civil Code has suspended the status of the benefits resulted between the time of conclusion and revocation of the transaction. This suspension has brought about different views among lawyers. To obtain the rule for the status of benefits، we have to refer to other articles of the Civil Code in which there are two seemingly conflicting regulations. Article 287 concerning the cancellation of bargain distinguishes the types of benefits and grants the ownership of only separate benefits to a person who is the owner of consideration under the contract. However، Article 459 grants the ownership of benefits (including separate and inseparate) to the buyer. To clarify the case further and to determine the status of the resulted benefits، we consider the general theory of the Civil Code and look for the solution of the problem in the Civil Code through the inductive method. The ideas of Shiite jurists on the status of benefits of consideration are also helpful in this exploration