بررسي فنتيكي گونه هاي جنس Trifolium با استفاده از صفات دانه گرده

Phenetic study of Trifolium species using pollen grain characters

كشور ايران با داشتن 49 گونه علفي يكساله و چندساله از جنس Trifolium, بعد از تركيه يكي از مراكز اصلي تنوع گونه هاي اين جنس محسوب مي شود. اين جنس مشتمل بر 6 بخش مي باشد. بين گونه هاي هر بخش تشابه فراواني از نظر خصوصيات بخش زايشي بويژه صفات مربوط به كاسه گل به چشم مي خورد كه شناسايي تاكسونوميك آنها را با مشكل مواجه ساخته است. در پژوهش حاضر, به منظور بررسي كارايي صفات دانه گرده در شناسايي و مطالعه روابط گونه ها با يكديگر, 36 گونه اين جنس با كمك ميكروسكوپ الكتروني لايه نگار (SEM) مورد تحقيق قرار گرفتند. نتايج نشان مي دهد كه دانه گرده سه شيار روزن دار, عمدتاً استوانه اي تا استوانه كشيده بوده و تزئينات سطح اگزين از نوع مشبك, چروكيده, حفره‌دار, سوراخدار, نقطه دار يا رگه دار است. گونه هاي نزديك T. tomentosum و T. bullatum با توجه به نوع تزئينات به راحتي قابل تفكيك هستند. گونه T. aureum با داشتن تزئينات از نوع چروكيده (Rugulate) از گونه مشابه T. campestre كه داراي تزئينات مشبك (Reticulate) است قابل تفكيك است. همچنين گونه T. pilulare متفاوت ترين تزيينات را دربين گونه هاي اين جنس دارا است. برطبق آناليز خوشه اي دو گروه اصلي مشخص گرديد. خوشه اول شامل گونه هايي از دو بخشه Trifolium, Vesicaria بوده وخوشه دوم به سه زير خوشه تقسيم شده است.دردندروگرام حاصله گونه ها براساس بخش تاكسونوميك خود جدا نشدند. اين نشان دهنده ناهمگن بودن جنس مي باشد.

Iran is one of centers of diversity for Trifolium species in Asia with 49 species in 6 sections . There are high similarities between species specially in calyx tube, so taxonomic identification are difficult. In this research, major pollen grain characters were studied in 34 species of this genus by used Scaning Electron Microscopy (S.E.M). The results showed that, pollen grains are trizoncolporate, the equatorial view was oblong to circular shapes and sculpture of exine were reticulate, irregular reticulate, perforate, scrobiculate and foveolate. T. tomentosum and T. bullatum was distinguished with their sculptures, also in T. campestre exine surface was reticulate but in T. aureum was regulate. In the other hand, T. pilulare has the most different sculpture between other species. Based on cluster analysis, two main groups were detected. One cluster is containing both species of Vesicaria and Trifolium sections and another clade divided into three subclades, but the species of all sections are complex .Our results showed that Trifolium is the heterogenous with variation in morphology and pollen grain.