بررسي مراحل تكوين دانه گرده و تخمك گونه Salvia verticillata L. جمع آوري شده از سه رويشگاه در ايران

Study on pollen grain and ovule developmental properties in Salvia verticillata L. collected from different regions of Iran

مطالعات تكويني و رويان شناختي جايگاه ويژه اي در علم گياهشناسي و تاكسونومي گياهي دارد. در اين پژوهش مراحل و چگونگي تكوين تخمك و دانه گرده در گياه Salvia verticillataL. از خانواده نعناعيان (Lamiaceae) بررسي شد. گل و غنچه ها در مراحل مختلف نمو برداشت شده ، در فيكساتور FAA تثبيت ودر الكل 70% نگهداري شدند. نمونه ها پس از قالب گيري در پارافين ،با ميكروتوم برش گيري گرديدند ،رنگ آميزي با هماتوكسيلين و ائوزين انجام گرفت. لام هاي تهيه شده از مراحل مختلف تكويني با دقت با ميكروسكوپ نوري بررسي گرديد. بر اساس نتايج حاصل از اين بررسي ، تخمك به شكل واژگون ، دو پوسته اي و كم خورش بوده و تكوين كيسه روياني از طرح تك اسپوري و تيپ پلي گونوم پيروي مي كند. پس از تقسيم ميوز تتراد هاي مگاسپور آرايشي خطي دارند. كيسه روياني ابتدا بسيار كوچك است به طوري كه هسته هاي آن آرايش خطي فشرده را به خود مي گيرند، اما در جريان بلوغ ،كيسه روياني رشد طولي قابل توجهي پيدا مي كند. بساك بصورت دو كيسه اي است. در Salvia verticillata لايه تاپي از نوع پلاسمودي و ترشحي با ياخته هاي دو تا چهار هسته اي است. آرايش تتراد هاي ميكروسپور در اين گونه بصورت تتراد هاي هدرال و تتراگونال است.

In botanical and taxonomical science embryological studies are specially important. In this research, developmental stages of pollen grains and ovules were studied in Salvia verticillata L of Lamiaceae family.The flower and buds in different developmental stages were removed, fixed in FAA, stored in70% ethanol, embedded in paraffin and sliced with a microtome. Staining was done with Hematoxilin and Eosin. The prepared slides from different developmental stages were studied carefully using a light microscope. On the basis of this research results, ovule was anatropous, bitegumic and tenuinucellate. The development of the embryo sac followed the mono-sporic, polygonum type. After the meiosis, megaspore tetrads had linear arrangement. First, embryo sac was very small, so that its nuclei were compressed linearly but in maturation progress, embryo sac sustained longitude growth considerably. The anther was bisporangia. In S. verticillata, the tapetum was plasmodial and secretory with tetra- nucleate and bi-nucleate cells. In species microspore tetrads were observed with tetrahedral and tetragonal arrangement.