شاهنامه در ادبيات تركي عثماني

Shahnameh in classic Turkish literature

شاهنامه، اثر بي بديل حكيم فردوسي، از شاهكارهاي ادبي جهان به شمار مي رود و در ادوار مختلف تاريخي مورد توجه شاعران، اديبان، نويسندگان و پژوهندگان عرصه ادبيات، و نيز در فرهنگ ها و زبان هاي ديگر ملل، منبع الهام و اثربخشي بوده است. از سرزمين هايي كه تاثير اين كتاب سترگ به شكلي گسترده در فرهنگ و ادبيات آن ديده مي شود، آسياي صغير است. تاثير شاهنامه در اين خطه، جز ايران، قابل قياس با سرزميني ديگر نيست. شاهنامه هاي بسياري به زبان هاي فارسي و تركي در اين حوزه نگاشته شده و تحت تاثير شاهنامه، سنت شاهنامه نويسي در دربارهاي پادشاهي اين ديار رواج يافته و نظيره هايي توسط شاعران ترك عثماني بر شاهنامه سروده شده است. ترجمه هاي منظوم و منثور بسياري نيز از شاهنامه به زبان تركي صورت گرفته است. شاهنامه بر فرهنگ ترك اثر گذاشت؛ به گونه اي كه نمود آن در ادبيات مردمي ترك ها، اسطوره ها، تصاوير نقش بسته از شاهنامه در دربارهاي پادشاهان عثماني و... ديده مي شود. همه اين عوامل سبب شد تا در اين مقاله ابعاد مختلف تاثير اين اثر در زبان و ادب تركي بررسي شود و بر اين اساس، رواج سنت شاهنامه نويسي، ترجمه هاي شاهنامه، اهميت شاهنامه در تاريخ نگاري تركي، عناصر اسطوره اي شاهنامه در ادبيات ترك و تاثير آن در ادبيات خلق (ادبيات مردمي) مورد بحث قرار گيرد.