اصول مكتب عرفاني ابن عربي در مثنوي محيط اعظم (تاثير ساختار صوري و محتوايي فصوص الحكم بر محيط اعظم)

ابن عربي از شخصيت هاي مهم عرفان اسلامي است كه نظرياتش مكتب و رويكرد خاصي را در بينش عرفاني پديد آورد. آراي وي در ميان اشعار عرفاني ظهور بسيار داشته است. در اين مقاله، خاستگاه آموزه هاي عرفاني مثنوي محيط اعظم از بيدل دهلوي بررسي شده است. با توجه به مباحثي كه شيخ اكبر مطرح كرده، به نظر مي رسد در تصنيف اين مثنوي توجه خاصي به اين اثر شده است. در اين پژوهش، تناظر مورد نظر ميان فصوص الحكم و مثنوي محيط اعظم با ذكر قرايني كه در صورت ظاهري اين مثنوي و مضامين عرفاني آن آمده ، بررسي شده است. در اين ميان علاوه بر صورت بندي، تعبيرات و اصطلاحات، آموزه هاي عرفاني مثنوي محيط اعظم نظر مذكور را تاييد مي كند؛ بحث سريان وجود حق در همه هستي- كه در مكتب ابن عربي وحدت وجود خوانده شده- و مراتب اين ظهور و ويژگي هاي آن ازجمله مضامين عرفاني طرح شده در مثنوي يادشده است كه برخاسته از بنيان هاي مكتب فكري ابن عربي است. اين مقاله با ارائه شواهد مربوط، اثرپذيري بيدل دهلوي از فصوص الحكم را در ساختار صوري و محتوايي مثنوي محيط اعظم تاييد مي كند.