بررسي تطبيقي استعاره مفهوميِ «عشق جنگ است» در ديوان غزليات حافظ و سروده هاي پترارك

A Comparative Investigation of the Conceptual Metaphor "LOVE IS WAR" in Hafez's Divan and Petrarch's Canzoniere

در مقاله حاضر به شيوه اي تحليلي و تطبيقي، استعاره مفهوميِ «عشق جنگ است» به منظور درك و فهمِ دل دادگي و دل ربودگي و سخن گفتن از آن، در ديوان سروده هاي عاشقانه حافظ و پترارك در چارچوب نظريه استعاره مفهومي بررسي شده است. باوجود شباهت هاي بنيادين بسيار در درون مايه استعاري مزبور، دو تفاوت عمده در تصويرپردازيِ حافظ و پترارك از اين استعاره مفهومي به چشم مي خورد: نخست آنكه حافظ در كاربرد خود از استعاره مفهومي «عشق جنگ است» از تعبيرها و اصطلاحات جنگي بيشتري استفاده مي كند؛ دوم آنكه عشق در شعر پترارك در بسياري موارد در تصوير خداوندگار عشق، كوپيدون در افسانه هاي رومي، پديدار مي شود كه با كمان و پيكان خود دل عاشق را نشانه مي رود و او را گرفتار مي كند؛ اما در شعر حافظ با چنين تصويرپردازيِ صريحي كه به نيروي مجرد و ناديدنيِ عشق در چهره يك ايزد جان و شخصيت ببخشد، روبه رو نيستيم؛ بلكه درعوض اين معشوق يا ابروان وي است كه به گونه اي استعاري از مژگان ناوك روانه دل عاشق مي سازد و روح وي را تسخير مي گرداند.

In the present paper we aim، in an analytic and comparative manner، at an investigation of the conceptual metaphor "LOVE IS WAR" as a way of understanding of falling and being in love and speaking of them in Hafez's Divan and Petrarch's Canzoniere within the framework of Lakoff's Conceptual Metaphor Theory. What comes out through this examination reveals that although the two collections turn out to be similar in many ways in terms of metaphorical theme، there are two major differences between them in terms of imagery: to begin with، Hafez employs more warfare terms and expressions than Petrarch does، and secondly، Love in Petrarch's poetry on many occasions reveals itself in the image of Cupid، God of Love in ancient Roman mythology، who with his bow and arrow aims at the lover's heart and captures him. In Hafez poetry، however، there is no such explicit imagery which personalizes the abstract and invisible force of love emotion in the form of a god، but in it we encounter a beloved، or the eyes and eyebrows of which، that، in a figurative manner، shoot arrows at the lover's heart and ensnare him.