پديد آورندگان :
محمدي، صالح مدير خدمات حمايتي كشاورزي استان گيلان , خزاعي، حميدرضا دانشگاه فردوسي مشهد - گروه فيزيولوژي گياهان زراعي , نظامي، احمد دانشگاه فردوسي مشهد - گروه فيزيولوژي گياهان زراعي , تاجور، يحيي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي، رامسر - موسسه تحقيقات علوم باغباني - پژوهشكده مركبات و ميوه هاي نيمه گرمسيري
كليدواژه :
مركبات , يخبندان , راديكال آزاد , پرولين , ظرفيت آنتي اكسيداني
چكيده فارسي :
در اين پژوهش آسيب پذيري شش ژنوتيپ بومي شبه ليمو (شماره 6-1) در كنار ارقام متحمل (انشو) و حساس (پرشين لايم) به دماي پايين، در شرايط كنترل شده تنش دماي پايين (3، 0، 3- و 6-)، بر اساس آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با مقايسه ميانگين توكي، مورد مطالعه قرار گرفت. تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه برهمكنش ژنوتيپ و دما بر نشت يوني، آب گزيدگي برگ، پراكسيداسيون ليپيد، محتوي پرولين و ظرفيت آنتي اكسيداني معني دار گرديد. اين در حالي است كه برهمكنش دما و ژنوتيپ بر صفات كربوهيدرات كل، كلروفيل a، b، كل و كارتنوئيدها معني دار نبود. بيشترين مقدار نشت يوني (با ميانگين %91/628)، آب گزيدگي برگ (با ميانگين%99/3) و واكنش پراكسيداسيون ليپيد (باميانگين 3/32 ميكروگرم درگرم وزن تربرگ) در شاهد حساس پرشين لايم در دماي 6- درجه سانتي گراد ثبت گرديد. در مقابل، بيشترين محتوي پرولين (32/006 ميلي‌گرم در گرم وزن‌تر برگ) و ظرفيت آنتي اكسيداني (73/96%) در شاهد متحمل انشو در دماي 3- درجه سانتي گراد مشاهده شد. صفات كربوهيدرات كل، كلروفيل a و كل فقط تحت تاثير عامل ژنوتيپ قرار گرفتند. بيشترين مقدار كلروفيل a (با 2/359 ميلي‌گرم درگرم وزن تر برگ) و كلروفيل كل (2/932 ميلي‌گرم درگرم وزن تر برگ) و بالاترين محتوي كربوهيدرات كل (33/486 ميلي‌گرم در گرم وزن تر برگ) در شاهد متحمل انشو مشاهده شد. لازم به ذكر است كه در بين ژنوتيپ هاي بومي شبه ليموي مورد مطالعه تحت تنش دماي پايين نيز واكنش هاي متفاوتي ثبت گرديد. به طوري كه بعد از شاهد متحمل انشو، ژنوتيپ بومي شبه ليموي شماره 6 در مقابل تنش دماي پايين مقاومت بهتر نشان داد.
چكيده لاتين :
Citrus is one of the subtropical evergreen trees that are sensitive to freezing stress. Therefore, in this study, the vulnerability of six native genotypes of like-lime (1-6 number) in compare with control tolerant variety of Unshiu and sensitive variety of Persian lime (to low temperature) were studied under controlled condition to low temperature stress (3, 0, -3 and -6°C). Experiment was done through factorial in a completely randomized design. Analysis of variance showed that interaction between genotype and temperature, leaf water soaking, electrolyte leakage, lipid peroxidation, proline content and antioxidant capacity were significant. It was while that, total carbohydrates, chlorophyll a, b, total and carotenoids have not significant differences. Therefore, the highest leaf water soaking (91.628%), electrolyte leakage (99.3%)
and lipid peroxidation (3.32 μgr/gr FW) were recorded in control sensitive plant (Persian lime) at-6°C temperature. While, the highest proline content (32.006 mg.gr-1 leaf fresh weight) and antioxidant capacity (73.36%) were observed in control tolerant plant (Unshiu) at -3°C temperature. Total carbohydrate, chlorophyll a and total chlorophyll, were significantly different only under the influence of genotype factor. Maximum amount of chlorophyll a (2.359 mg.gr-1 leaf fresh weight), total chlorophyll (2.932 mg.gr-1 leaf fresh weight) and total carbohydrate (33.486 mg.gr-1 leaf fresh weight) were measured in control tolerant plant (Unshiu). Among the
six native genotypes of like-lime studied, different reactions were recorded in low temperature stress. So that, after control tolerant plant (Unshiu), native genotypes like-lime No. 6 showed better resistance against low temperature stress. In contrast, native genotype like-lime No 2 in often destructive characteristics in this study, were at the same statistical rank or close to control sensitive plant (Persian lime). Thus native genotype like-lime No 2, compared to 5 native genotype like-limes, more sensitive to low temperature stress.
