ارزيابي عملكرد و كيفيت بذر هيبريد ذرت (Zea mays .L) در تاريخ و تراكم هاي مختلف كاشت لاين هاي والديني

Evaluation of yield and germination indices of maize hybrid seed (Zea mays .L cv KSC704) in different sowing dates and plant densities of parental lines

به منظور بررسي اثر تاريخ هاي مختلف كاشت و تراكم متفاوت بوته والد مادري B73 بر عملكرد و كيفيت بذر هيبريد ذرت رقم KSC704 آزمايشي در قالب طرح كرت‌ هاي خرد شده در دو سال 1391 و 1392 در كرج اجرا شد. عامل تاريخ كشت در سه سطح و تراكم بوته والد مادري در پنج سطح انتخاب گرديد. پس از برداشت بذر هيبريد، عملكرد و اجزاء آن و نيز شاخص‌ هاي مربوط كيفيت بذر شامل جوانه‌ زني استاندارد و استقرار بذر در مزرعه ارزيابي شد. نتايج حاكي از معني‌ دار بودن اثر تاريخ كاشت و تراكم در اكثر صفات مورد مطالعه در هر دو سال بود. بيشترين عملكرد در تاريخ كاشت زود و تراكم كشت بالاتر از 50 هزار بوته در هكتار به دست آمد. ميانگين عملكرد در سال اول (6130 كيلوگرم) نسبت به سال دوم (4990 كيلوگرم) بيشتر بوده است. بالاترين درصد جوانه‌ زني استاندارد (99/5 درصد) بذرهاي توليد شده در كشت تأخيري و تراكم 40 هزار بوته در هكتار با مشاهده شد. به جز صفت متوسط زمان ظهور در مزرعه، به علت وقوع تنش گرمايي در سال دوم، ميانگين جوانه‌ زني استاندارد، درصد ظهور در مزرعه و وزن خشك گياهچه توليد شده در سال اول نسبت به سال دوم بالاتر بود. اين تحقيق نشان داد براي جلوگيري از اثر مخرب تنش‌هاي محيطي به خصوص تنش گرمايي در مرحله نمو دانه و حصول بذر با كيفيت جوانه‌ زني و سبز شدن بذر بالاتر در منطقه كرج، تاريخ كشت اواسط خرداد و نيز براي كاهش تنش‌ هاي زراعي، تراكم بوته حدود 50 هزار بوته در هكتار قابل توصيه مي‌ باشد.

In order to study the effect of different sowing dates and planting densities of female parent on yield and seed quality of hybrid maize KSC704, an experiment was conducted as split plot during two years of 2012 and 2013 in Karaj. Sowing dates was selected as early, medium and late planting. Plant densities selected in five levels for female parent B73. After harvesting the seeds that pollinated by male parent, yield and its components, laboratory germination, seed emergence in the field, mean emergence time (MET) and dry weight of emerged seedling was evaluated. The results showed that sowing date and plant density had significant effect on these traits in both years. The highest yield obtained by early planting date and plant density above 50000 plants per hectare. The yield and its components in the first year (6130kg.ha-1) were greater than the second year (4990 kg.ha-1). The highest percentage of normal seedlings was observed in late sowing date and 40000 plants per hectare in both years. Because of heat stress in the second year, the average indices of seed quality at the first year were higher than the second year, except in MET. In general, to prevent the harmful effects of environmental stress, especially heat stress at the critical stages of seed development, and for enhancement the seed quality, delaying at sowing date and plant population of 50000 per hectare might be recommended.