پديد آورندگان :
شيباني راد، آزاده دانشگاه رازي , فرشادفر، عزت اله دانشگاه رازي كرمانشاه - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , نجفي، عبداله دانشگاه رازي كرمانشاه - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
تنش رطوبتي , تجزيه به مولفه هاي اصلي , باي پلات , عملكرد گندم
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي تحمل به خشكي در ژنوتيپ هاي گندم نان، تعداد 20 ژنوتيپ در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شرايط بدون تنش و تنش رطوبتي در مزرعۀ تحقيقاتي دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه رازي در سال زراعي 90-1389 مورد بررسي قرار گرفتند. براساس عملكرد دانه در شرايط تنش و بدون تنش، 14 شاخص تحمل به خشكي شامل شاخص تحمل به تنش (STI)، حساسيت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، ميانگين بهره وري (MP)، ميانگين هندسي (GMP)، ميانگين هارمونيك (HM)، شاخص مقاومت به خشكي (DI)، شاخص عملكرد (YI)، شاخص پايداري عملكرد (YSI)، شاخص تغيير يافته تحمل تنش (MSTI)، شاخص تنش غير زيستي(ATI) ، شاخص درصد حساسيت به تنش (SSPI) و شاخص توليد در شرايط تنش و غير تنش (SNPI) براي كليه ژنوتيپ ها محاسبه شد. بر اساس نتايج تجزيه واريانس، تفاوت معني داري بين ژنوتيپ ها از نظر عملكرد دانه در هر دو شرايط محيطي وجود داشت. مطالعه همبستگي بين عملكرد در شرايط تنش و بدون تنش با شاخص هاي مقاومت به خشكي نشان داد كه شاخص هاي GMP، MP، STI، MSTI، YI، DI و HM براي شناسايي ژنوتيپ هاي پر محصول در هر دو محيط مناسب مي باشند و دو شاخص STI و MP به عنوان مناسب ترين معيار‌ها براي انتخاب ارقام متحمل شناخته شدند. بر اساس يافته هاي حاصل از اين شاخص ها، ژنوتيپ هاي 4، 8، 16 و 19 متحمل به خشكي و داراي عملكرد بالايي در دو شرايط محيطي بودند. نتايج حاصل از نمودار سه بعدي و روش باي پلات و تجزيه كلاستر و روش تجزيه به مولفه هاي اصلي نيز، اين موضوع را تاييد كردند.
چكيده لاتين :
The aim of this study was to assessment of drought tolerance in genotypes of bread wheat (Triticum aestivum L.). For this purpose twenty genotypes were evaluated using randomized completely block design with three replications in both stress and non-stress conditions during 2010-2011 growing season in the Campus of Agriculture and Natural Resources, Razi University, Kermanshah. Based on the potential (Yp) and stress (Ys) yields, fourteen quantitative criteria of drought tolerance including Stress Tolerance Index (STI),
Tolerance Index (TOL), Stress Susceptibility index (SSI), Mean Productivity (MP), Geometric Mean Productivity (GMP), drought resistance index (DI ), modified stress tolerance index (MSTI), Yield Index (YI), Yield Stability Index (YSI) and Harmonic Mean (HAM), stress non-stress production index(SNPI), abiotic tolerance index(ATI), stress susceptibility percentage index (SSPI) were calculated for each genotype. The result of combined analysis of variance showed there were significant differences between genotypes for grain yield in both conditions. Result of correlation analysis between grain yield in both conditions with drought resistance indices showed that STI, GMP, MP, MSTI, HM, DI, YI and MSTI were the best indices for identifying high yielding genotypes in both conditions. Furthermore, results exhibited that STI and MP were the best indices among all evaluated indices for tolerant genotype identification. Based on these indices and biplot analysis, genotypes No. 4, 8, 16 and 19 comparatively identified as drought tolerant genotypes. 3D graphs, Bi-plot and cluster analysis and principal component analysis (PCA) confirmed these results.
