تأثير الگوي كشت بر برخي صفات رشد، عملكرد دانه و روغن سه رقم كلزاي بهاره در منطقه اردبيل

Effect of planting pattern on some growth traits, seed yield and oil yield of spring rapeseed cultivars in Ardabil region

اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌ هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1393 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي ساميان اردبيل انجام شد. فاكتور اول، ارقام كلزا (Brassica napus L.) در سه سطح (هايولا 308، هايولا 401 و آر. جي. اس. 003)، فاكتور دوم فاصله رديف‌ ها در سه سطح (20، 30 و 40 سانتي‌ متر) و فاكتور سوم فاصله بوته‌ ها روي رديف در دو سطح (5 و 10 سانتي‌ متر) بود. نتايج نشان داد صفات دوره‌ هاي رويشي و زايشي، كل دوره رشد و نمو، تعداد غلاف در بوته، تحت اثر اصلي رقم و صفات وزن هزار دانه، عملكرد دانه و روغن تحت اثر اصلي رقم و فاصله رديف معني‌ دار شدند. همچنين برهمكنش رقم × فاصله رديف × فاصله بوته تمامي صفات به غير از عملكرد روغن معني‌ دار بود. كلزاي بهاره رقم هايولا 308 بالاترين عملكرد دانه (2/55 تن در هكتار)، بيشترين تعداد غلاف در بوته (338/89 عدد)، تعداد دانه در بوته (9536 عدد) را در تركيب تيماري فاصله رديف 20 و فاصله بوته 5 سانتي‌ متري بدست آورد. عملكرد روغن (899/05 كيلوگرم در هكتار) در رقم هايولا 308 و فاصله بين رديف‌ هاي 20 و 30 سانتي‌ متر بيشترين ميانگين را به خود اختصاص داد. رقم هايولا 308 با كل دوره رشد رويشي و زايشي 103 روز زودرس‌ترين رقم بود. به طور كلي نتايج نشان داد رقم زودرس و پر محصول هايولا 308 با فاصله بين بوته 5 و رديف كشت 20 سانتي‌ متر با توجه به شرايط آب و هوايي منطقه مورد آزمايش، بالاترين عملكرد دانه‌ و روغن را داشت.

This experiment was conducted as factorial base on randomized complete blocks design with three replications at Agriculture and Natural Resources Research Station, Samian, Ardabil in 2015. The first factor included three canola cultivars (Hyola 308, Hyola 401 and R.G.S 003), second factor was three row distances (20, 30 and 40 cm) and the third factor comprised of plant distances on row (5 and 10 cm). Results showed that the effect of cultivar was significant on traits of growth and reproductive periods, total growth period, and the number of pods per plant. Effect of cultivar and row spacing interaction was significant on seed oil, thousand seeds weight and seed yield. Also, interaction between cultivar, row spacing, and plant distances was significant on all traits except for oil yield. Spring rapeseed, Hyola 308 cultivar showed the highest seed yield (2.55 t ha-1), the highest pod per plant (338.89), and seed per plant (9536) in combination treatment of 20 cm row spacing and plant distance of 5 cm. Also, the highest oil yield (899.05 kg ha-1) was achieved by Hyola 308 planted in 20 and 30 cm row spacing. Having total period of vegetative and reproductive growth of 103 days, Hyola 308 cultivar was determined as the earliest growing cultivar. Generally, results showed that the Hyola 308, as early growing and high yielding cultivar, gained the highest oil and seed yield in combination treatment of plant spacing of 5 × 20 cm for this region.